tag:blogger.com,1999:blog-2141362710544896982024-03-05T22:00:39.094+01:00DESFACENDO OS CADULLOSComentarios de libros e algo máisPrudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.comBlogger106125tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-1544115287337035642022-06-06T17:51:00.001+02:002022-06-06T17:52:17.963+02:00HOMENAXES AO MESTRE<p style="text-align: justify;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaizGAO0V1CrsZ7vbQwn_10PK154UgLnZoO0BsDGwg_cQ3cgaVHnBFVrF_OMi80IfgALDMCjwV0xwJlcNFSAyheJCrAuX6Nu2Nxeri7HRiICD_J-Kg9x4Uyr6f-92ltBpMaJaFrB7tNUODnh2btbbq35c2XNPs_M9jJ70qvJhtKl1vOkLB9Ec17buA/s1517/61PCBwVHGML.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1517" data-original-width="1000" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaizGAO0V1CrsZ7vbQwn_10PK154UgLnZoO0BsDGwg_cQ3cgaVHnBFVrF_OMi80IfgALDMCjwV0xwJlcNFSAyheJCrAuX6Nu2Nxeri7HRiICD_J-Kg9x4Uyr6f-92ltBpMaJaFrB7tNUODnh2btbbq35c2XNPs_M9jJ70qvJhtKl1vOkLB9Ec17buA/w264-h400/61PCBwVHGML.jpg" width="264" /></a></div><span style="font-family: georgia;"><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">O feliz costume
de dedicar un libro de homenaxe, ao chegar a hora da xubilación da docencia
universitaria, tamén se cumpriu con Ramón Villares (Xermade, 1951). En efecto,
desta volta son os seus discípulos, as persoas a quen Villares dirixiu as teses
de doutoramento, os que asinan un libro colectivo que vén de publicar Xerais: </span><i style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Á
volta do tempo. Estudos de Historia Contemporánea</i><span style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">. Facemos un repaso de
todas estas achegas, agrupándoas tematicamente, xa que no volume dispóñense por
orde alfabética.</span></div></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">A trama civil do
golpe de Estado de xullo de 1936, sobre todo aquela non militante en partidos
da ultradereita, é un dos aspectos máis descoñecidos na investigación sobre a
guerra civil. Aurora Artiaga no seu estudo achégase ao caso particular de
Wenceslao González Garra, cuxa relación co xeneral Mola foi determinante para a
organización e desenvolvemento da insurrección, sendo tamén de axuda o inmenso
capital relacional de González Garra, tecido ao longo de moitos anos de home de
negocios.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">A xestión das
políticas da memoria por parte do franquismo é analizada por José María
Cardesín na súa achega. O autor emprega as imaxes xeradas polo franquismo para
lexitimar o seu réxime; con exemplos paradigmáticos como a análise do antigo
Museo do Exército, a análise de cadros como <i>Motín no Acoirazado España</i>
ou as ilustracións da obra <i>Historia de la Cruzada Española</i>, de Joaquín
Arrarás. Cardesín emprega o método iconográfico, desenvolvido polo historiador
da arte Panofsky, como método de análise.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">Na súa achega Luís
Domínguez Castro pescuda as raíces da recepción do federalismo europeo na
Galiza dos anos cincuenta do século XX. Fronte á idea do federalismo europeísta
promovidas desde o exilio, no interior tratábase de apostar por un europeísmo
de raíz católica, sería neste eido onde destacou a figura de José Miguel de Azaola,
cuxa actuación tivo eco en Galiza a través da súa correspondencia con sobranceiros
galeguistas: Celso Collazo Lamas, Xaime Isla Couto, Valentín Paz Andrade ou,
sobre todo, Ramón Lugrís, a quen Azaola enviou moitos materiais, que están na
orixe da difusión do federalismo europeo en Galiza.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">No seu traballo
Eduardo Rico Boquete estuda as consecuencias inmediatas da construción do encoro
das Conchas, na Baixa Limia, nos anos corenta, particularmente para os
propietarios dos predios asolagados. O autor constata os prexuízos para os
propietarios, cuns prezos moi por debaixo do seu valor, ademais de atentar
directamente contra os seus medios de vida. Fenosa, a concesionaria, non dubidou
en recorrer a prácticas ilícitas para acadar os seus obxectivos, contando
ademais coa conivencia das autoridades locais. O estudo de Rico Boquete ten o
valor de amosar luz sobre os comezos dunha conflitividade, que logo se
estendería a outras centrais hidroeléctricas galegas.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">Xesús Balboa
achégase á problemática dos montes veciñais a través do exemplo dun preito
actual entre dúas comunidades do Porriño. No seu texto, ademais das reflexións
sobre a evolución histórica dos montes en man común, hai unha reivindicación do
papel dos historiadores e da súa capacidade para ditaminar neste tipo de
preitos.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">A folga das
leiteiras, no Ferrol de 1910, sérvelle a Lourenzo Fernández Prieto para
rescatar a importancia do agrarismo: “...motriz e expresión dun tempo de
democratización e de construción dunha sociedade civil plural no mundo rural
galego fundada sobre a asociación voluntaria e comunitaria” (209). Os eixos do
seu traballo son: a presenza da muller na mobilización campesiña, as dinámicas
mundo rural / mundo urbano e as relacións entre o movemento obreiro e as
organizacións campesiñas.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">O traballo de
Rafael Vallejo achéganos ás pioneiras investigacións de Ramón Villares, no que
toca aos estudos sobre a desamortización en Galiza. En efecto, a publicación en
1982 do libro<i> La propiedad de la tierra en Galicia 1500-1936</i> iniciou
unha etapa decisiva para o avance da historia agraria galega, sobre todo na
pescuda da desamortización como orixe das mudanzas do réxime de propiedade en
Galiza. As investigacións de Villares, como tamén as dos seus discípulos,
amosaron que a desamortización non provocou unha reforma agraria: en Galiza non
se venderon terras, senón os dereitos á percepción de rendas. Na súa achega
Rafael Vallejo tenta aproximar, en termos de superficie, o que supuxo a
liberación de bens e a liberación ou supresión de rendas provocadas polas desamortizacións.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">A adaptación das
monarquías ás novas formas políticas liberais, no século XIX, é o principal
obxecto de pescuda de Margarita Barral. O xeito de achegarse a este tema é
mediante as visitas que os distintos monarcas realizaron a distintos puntos de
España. Así, conclúe esta historiadora, a partir do século XIX hai máis unha
nacionalización da monarquía, que unha monarquización da nación.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">Alberte
Martínez-López achega un estudo sobre os capitais británicos no ferrocarril
galego, co exemplo significativo da liña Compostela – O Carril, e a súa posterior
prolongación até Pontevedra (1873-1928). Esta compañía, malia posuír unha ampla
maioría de capital británico, tiña un gran número de accionistas galegos,
destacando neste senso os capitais procedentes da emigración en Cuba. O autor destaca
que a liña foi sobre todo rendíbel na época da súa construción, existindo
importantes problemas económicos na súa xestión posterior.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">Finalmente, o traballo
de Concha Varela Orol é un resumo do sobranceiro labor científico e cultural de
Juan Cuveiro Piñol (1821-1906), pondo o acento no seu papel como comerciante de
libros, unha máis das súas moitas actividades. Unha visión polo miúdo aos
catálogos da libraría de Cuveiro Piñol en Pontevedra, con especial atención aos
libros de historia. A investigación permite tamén coñecer o negocio do comercio
de libros no século XIX, así como as principais modas literarias desta época.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: georgia;">En resumo,
xúntanse neste libro temas e motivos da Historia de Galiza obxecto de
investigación por Ramón Villares e polos seus discípulos. Unha merecida
homenaxe a quen agora pon o ramo á súa carreira universitaria, ben no campo
docente, pois no investigador aínda son moitas as páxinas que lle quedan por
escribir a Ramón Villares.</span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Recensión publicada na revista <i>Grial</i>, nº 233, xaneiro-marzo de 2022, p. 113-114.</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;"></p><div style="text-indent: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; font-variant: small-caps;"><i>Á volta do tempo. estudos de Historia Contemporánea</i><br /></span><span style="text-indent: 0cm;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Aurora
Artiaga Rego, Xesús L. Balboa López, Lourenzo Fernández Prieto e Eduardo Rico
Boquete (eds.)<br /></span></span><span style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Edicións Xerais
de Galicia, 2021, 380 páxinas</span></span></div><span style="font-family: georgia;"></span><p></p>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-64651894061635844352022-03-25T21:33:00.000+01:002022-03-25T21:33:28.833+01:00CELEBRARMOS A FESTA. UNHA MENSAXE OPTIMISTA<p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUMmx8UzhgUP-egDxrFdxLm8hltHg8QVBkGkrygewt6kCCA1phFg479YDt2ePkRpnbSAlqEBHRNt4rTg9E6KOxFqDMoiMbn0jwlneMDtQMOmaCmMTSa3DgJJAKAq5daM0fh6_oFqGU09Ph1tSBJvmkJ39MiuIDYh4ngDZkbt9A4I_dG2QUkmJpUkVc/s2048/276013487_332669198904968_7564945792725642356_n.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: justify;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1460" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUMmx8UzhgUP-egDxrFdxLm8hltHg8QVBkGkrygewt6kCCA1phFg479YDt2ePkRpnbSAlqEBHRNt4rTg9E6KOxFqDMoiMbn0jwlneMDtQMOmaCmMTSa3DgJJAKAq5daM0fh6_oFqGU09Ph1tSBJvmkJ39MiuIDYh4ngDZkbt9A4I_dG2QUkmJpUkVc/s320/276013487_332669198904968_7564945792725642356_n.jpg" width="228" /></a></div><span style="font-size: 12pt; text-align: justify;"><span style="font-family: arial;"><div><span style="font-size: 12pt; text-align: justify;">Veciños e veciñas:</span></div><div><span style="font-size: 12pt; text-align: justify;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;">Despois
de dous anos volvemos celebrar o noso Mercado de Primavera por todo o alto. Por
fin! Comeza hoxe o XVI Mercado de Primavera que ha de encher de festa e ledicia
a capital do noso Val. A maldita Covid-19 obrigou a suspender unha festividade,
que xa atopou o seu lugar no calendario festivo do noso Consello. Debemos, xa
que logo, felicitármonos por recuperar na súa plenitude o Mercado de Primavera.</span></div></span></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Por
este motivo, porque nos facía falta esta festividade, este pregón quere ser
unha reivindicación da festa. Da necesidade que temos as persoas dese lecer
compartido que chamamos festa. A pandemia obrigounos a pecharnos en nós mesmos
e agora, pouco a pouco e co sentidiño debido, recuperamos a festa en común, xunto
con amigos e familiares aos que tanto botamos de menos. Velaquí, pois, unha
mensaxe festiva e optimista.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Non
obstante, os momentos duros que vivimos na actualidade xa existiron noutras épocas.
E non sabedes vós o parecidos que foron aos tempos que nos tocou vivir! Por iso,
imos facer unha breve excursión ao pasado, para comprobarmos como os nosos
devanceiros, malia as adversidades que sufrían, souberon celebrar a festa. Tal
e como imos celebrala nós neste Mercado de Primavera.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Imos
retroceder no tempo 104 anos. Trasladámonos á Ferreira de 1918 para asistirmos
ás festas desde ano. E imos facelo a través dos ollos dunha persoa de fóra do
Val, porque sempre é boa unha ollada exterior, unha perspectiva diferente. En
setembro de 1918 o escritor e xornalista Jaime Solá, director da revista <i>Vida
Gallega</i> de Vigo, visitou O Valadouro convidado por Ramón Fernández Mato, unha
figura do noso Concello que sempre levou o nome do Val polo mundo</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">As
cousas eran, en principio, bastante diferentes naquel momento. Xa para comezar a
viaxe entre Vigo e Ferreira eran 300 quilómetros e dous días enteiros: de Vigo
en tren a Monforte, desde esta vila outra vez en tren a Lugo. Desde Lugo coche
de liña até Mondoñedo, e desde aquí outra vez coche de liña até Ferreira. Chegáballe
ben! Pero coñecer O Valadouro ben o valía. Ou non?</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Pois
claro que si! E moito máis se chegabas para as festas do 8 de setembro, como
lle aconteceu a Jaime Solá. Serán os seus comentarios os que describan a festa
no Valadouro. Esa festa que hoxe estamos a reivindicar. O amigo Solá viña coa
intención de escribir unha crónica sobre o noso Concello, pero non o tivo
doado. A festa chamaba por el, como chama agora por todos nós. Escoitade o que escribiu
Solá: “<i>Hace tres días que estoy en Ferreira y no he escrito todavía una
cuartilla. ¿Por qué? Porque yo no escribo cuando estoy haciendo la digestión, y
hace tres días que no hacemos otra cosa que comer y digerir</i>”. Como vedes,
daquela ao igual que hoxe, as enchentes eran propias das festas. Comer e comer como
se non houbese mañá! Neste tema as cousas non cambiaron.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Xunto
coa comida, a música é fundamental para calquera festexo. A música pode existir
sen a festa. Mais, coñecedes algunha festa na que non haxa música? Pois na
Ferreira de 1918 a música estaba moi presente, aínda que o tempo non
acompañara. Volvemos escoitar a Jaime Solá: “<i>Salimos a la calle. Ferreira está
nubosa estos días. Hace frío. De cuando en cuando un aguacero sacude los techos
de pizarra y un hálito del vendaval ulula al hilo de las casas. No obstante, la
comisión de festejos realiza heroicamente su misión preminar (...) Y se nos
dijo que van a venir ¡diez músicos! de Santa Marta de Ortigueira</i>”.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">A
festa é o momento no que os que están fóra retornan. A festa xunta as familias,
e só por iso merece ser celebrada. Tamén en 1918 os emigrantes, que daquela
eran moitos máis ca hoxe, regresaban ao Val. E diso tamén nos fala Solá: <i>“...por
los caminos aldeanos iban llegando los americanos. El Valle de Oro tiene cerca
de dos mil hijos en la emigración. De cuando en cuando vienen a visitarlo. Y los
que no son de la misma villa, los que salieron de humildes chozas lugareñas, se
proveen de unas flamantes botas y corredoira adelante acuden a Ferreira a
distraer sus ocios. Viven en la fonda, pasean en la carretera -que es la grande
y casi única vía de la población- y si son solteros, aunque no sean jóvenes, se
procuran un querer</i>”. Canto fixeron polo Valadouro os emigrantes,
especialmente os nosos <i>cubanos</i>! Cantos cartiños mandaron! Tamén para as
festas do oito, que pagaron varios anos. E canto festexaron eles na Habana,
recreando as festas e romarías que celebraban nas parroquias do Val.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Daquela,
ao igual que hoxe, exteriorizábase a festa mediante cantigas e coplas -os cantos
de taberna, como os poderiamos denominar hoxe-. É tamén Solá deixou testemuño
destas coplas, que eran amplamente reproducidas. Escoitade unha delas, que nos
volve levar á emigración do Valadouro:</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Dime
cantinela<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">si
vas a la Habana,<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">á
recoger el salero<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">y
la flor de la canela.<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Tengo
de ir á la Habana<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">aunque
no traiga dinero<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">para
que diga la gente<o:p></o:p></span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">allí
viene un habanero.</span></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Como
podedes ver, Ferreira e A Habana estaban daquela moito máis preto do que o
están hoxe. As continuas saídas e chegadas dos emigrantes minguaban as
distancias con América. Por aquel tempo, A Habana era unha parroquia máis do
Valadouro, os que alí estaban tiñan noticias do que aquí pasaba e tamén en
Ferreira se coñecía en detalle todo os que lles sucedía aos da Habana.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Como
puidestes escoitar en 1918 celebraban a festa coas mesmas ansias que o imos
facer nós. E non porque non tiveran problemas, que os tiñan, e moi parecidos
aos nosos. Tamén había unha pandemia, daquela non era a Covid-19, era a gripe.
Pero levou tamén moitísima xente, tanta que no mundo esta pandemia foi coñecida
como a gripe española. E que dicir das guerras! Diso, infelizmente, sempre hai.
En 1918 rematou a Primeira Guerra Mundial e en Marrocos seguían morrendo os
soldados españois que non tiñan cartos para librar do servizo militar. Como vedes
penurias sempre houbo, e sempre haberá. Mais a festa, aínda así, celebrábase. Tal
e como imos celebrala nós. Porque o merecían e porque o merecemos. Por certo,
os nosos devanceiros sufriron unha pandemia terríbel, e aínda así souberon
superala e seguir adiante. Como faremos nós, porque a vida segue... coas súas
complicacións, e tamén coas súas festas. Sairemos, sen máis. A pandemia non nos
fará mellores -nin tampouco peores-. Só debemos esforzarnos en seguir sendo persoas...
e en gozar das festas.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Non
teñades medo de celebrar. As tristuras e as obrigas han seguir aí o luns que vén.
A festa non as fará esmorecer, tan só esquecer brevemente. O Mercado de Primavera
é a vosa festa. A festividade da que vós sodes as persoas protagonistas. Gozádeo!
Porque o merecedes. Porque sen vós non habería festa. Oxalá teñades o mellor
dos Mercados de Primavera! Iso si, que sexa un pouquiño menos bo que o do
vindeiro ano, para que o amigo Pichín teña que seguir esforzándose. E oxalá,
oxalá!, poidamos coincidir de novo o ano que vén, todos xuntos, neste Valadouro
que tanto queremos.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Os
meus saúdos para todos e todas.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Viva
o Mercado de Primavera!</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: arial;">Viva O Valadouro!</span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><o:p></o:p></span></span></p>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-3470167253087339402022-03-25T13:59:00.000+01:002022-03-25T13:59:38.135+01:00OS IRMÁNS DE AMÉRICA<p> <span style="font-family: arial;"><i>A meu pai, Prudencio Viveiro Uz, que estudou e aprendeu nunha escola construída polos fillos do Valadouro na Habana.</i></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: arial;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: arial;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJZOb1ZIwg9kHVEeXC-y_75IphWS6Bhg-UcOzR3toZ7fE_DmrYCGmYtIHO3CMy3AcRR-2RGjfy890-HyPKk2-LFhGIKdRyNreSrF7SSeJjd7GNdVTloMtf_fEUduGWnQFquhB81dj4jOHVN0eH76dW_zHZphgwOGYbUywDOfWTLJ0gRfF3Y_sWDeUe/s1024/i1119_541.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="673" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJZOb1ZIwg9kHVEeXC-y_75IphWS6Bhg-UcOzR3toZ7fE_DmrYCGmYtIHO3CMy3AcRR-2RGjfy890-HyPKk2-LFhGIKdRyNreSrF7SSeJjd7GNdVTloMtf_fEUduGWnQFquhB81dj4jOHVN0eH76dW_zHZphgwOGYbUywDOfWTLJ0gRfF3Y_sWDeUe/w263-h400/i1119_541.jpg" width="263" /></a></span></div><span style="font-family: arial;"><br /><div style="text-align: justify;">En setembro de 1907 un grupo de emigrantes do Valadouro e de Alfoz na Habana crearon a sociedade El Valle de Oro. O obxectivo principal desta entidade era edificar escolas e mellorar a instrución nos concellos de Alfoz e O Valadouro. Entre 1921 e 1933 esta sociedade inaugurou catro edificios escolares, axudando tamén economicamente á construción doutras escolas e á dotación das mesmas. Non obstante, ademais do obxectivo escolar, outras foron as angueiras de El Valle de Oro: a mellora das igrexas e a axuda ao agro estiveron tamén entre as súas misións.</div></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: arial;">Este libro pretende seguir as pistas deste labor a través das pegadas que deixou na prensa. nas primeiras décadas do século XX a emigración formaba parte da paisaxe cotiá de Galiza. Porén, agás excepcións, a imaxe que chegou a nós da emigración é basicamente negativa. Neste traballo arredámonos desta percepción, para considerar a emigración galega (a través do caso do Valadouro) como un proceso histórico que achegou moitas oportunidades para Galiza, axudando á súa modernización e mesmo á súa construción nacional.</span></p><p><span style="font-family: arial;"><br /></span></p>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-48697113478265888732019-12-19T19:05:00.002+01:002019-12-19T19:14:56.407+01:00Pra ledicia de todos e pra enseño de moitos: a revista Nós perante o seu centenario<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEovM5LuE9cyb5WxosmzOVYDiTmQz-XGSUlC8xGsGu4pAT3X4zk42Ud5QMTg929c14BuaL5sn8nJrKN5dhd0DYhCOcpRguAFp_zztCN6RJjCfvapBVkG6qtzVpD959JjNhWmJdmf4NCoE/s1600/Capa+hist%25C3%25B3rica+da+revista+N%25C3%25B3s%252C+obra+de+Castelo+%25282%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1280" data-original-width="1016" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEovM5LuE9cyb5WxosmzOVYDiTmQz-XGSUlC8xGsGu4pAT3X4zk42Ud5QMTg929c14BuaL5sn8nJrKN5dhd0DYhCOcpRguAFp_zztCN6RJjCfvapBVkG6qtzVpD959JjNhWmJdmf4NCoE/s320/Capa+hist%25C3%25B3rica+da+revista+N%25C3%25B3s%252C+obra+de+Castelo+%25282%2529.jpg" width="252" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A revista <i>Nós</i>, xunto coa xeración que participou
na súa elaboración, constitúe unha das cernas da cultura galega, un dos fitos
fundamentais da reivindicación de Galiza como unha nación cultural que devece
por construír unha nación política. Velaí a razón pola que <i>Murguía, Revista Galega de Historia</i>, quere traer o seu vindeiro
<i>centenario </i>–unha conmemoración que celebraremos en 2020– ás súas páxinas. Do
mesmo xeito que ocorreu coas Irmandades da Fala (1916) pretendemos incentivar a
lembranza dos principais acontecementos que axudaron a reivindicar a cultura
galega, e queremos facelo antes de que comecen os fastos conmemorativos, para
reflexionar con vagar sobre estes importantes movementos culturais e políticos.
Certamente, coinciden nestes anos a lembranza das Irmandades da Fala, da
revista <i>Nós</i> e non falta moito para
homenaxear como merecen ás persoas que fixeron posíbel o Seminario de Estudos
Galegos (1923). <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O primeiro número de <i>Nós</i> viu a luz en Ourense o 30 de outubro
de 1920. Con periodicidade mensual, contou con dous importantes precedentes:
por un lado, a revista <i>La Centuria</i>,
promovida tamén en Ourense por Vicente Risco e Arturo Noguerol en 1917, aínda
que non desde unha perspectiva galeguista; por outro lado, ás páxinas do
suplemento <i>Nós</i>, publicado polo diario
<i>El Noroeste</i> na Coruña en 1918. Os
primeiros responsábeis de <i>Nós</i> foron:
Vicente Risco, director; Arturo Noguerol, xerente; Xabier Prado “Lameiro”,
redactor xefe; Xulio Gallego, secretario de redacción; e Ramón Cabanillas,
Alfonso R. Castelao, Antón Losada Diéguez, Ramón Otero Pedrayo e Florentino
López Cuevillas, redactores. O deseño gráfico da revista ao longo da súa
historia sería obra de Castelao. A publicación levaba por subtítulo «Boletín
Mensual da Cultura Galega», e declaraba ser o órgano da Sociedade Galega de
Publicacións «Nós».<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os quince primeiros
números da revista imprentáronse nos obradoiros do periódico <i>La Región</i> de Ourense (outubro de 1920 a
xaneiro de 1923). Os números 16, 17 e 18 foron elaborados no prelo de Joaquín
Poza Covas de Pontevedra. A revista interrómpese no número 18 por problemas
económicos. Non sería até xullo de 1925 cando o editor Ánxel Casal, asentado na
Coruña á fronte da Editorial Lar, recuperou a publicación. Desde entón, e até o
número 87, <i>Nós</i> imprentouse na Coruña.
Finalmente, cando Ánxel Casal decidiu en 1931 trasladar o seu negocio editorial
a Santiago, a revista trasládase tamén con el, publicándose en Compostela até a
súa desaparición co comezo da Guerra Civil en 1936 (desde o número 88 até o
139-144, que sería o derradeiro e non se chegou a distribuír). Cómpre dicir
que, malia os variados lugares de impresión, a revista mantivo ao longo da súa
existencia a cidade de Ourense como lugar de procedencia e sinatura.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">A misión fundamental da
revista <i>Nós</i> foi a modernización da
cultura galega, facendo fincapé no propio, mais tamén abríndose ás culturas
europeas do seu tempo, nomeadamente aquelas coas que se pretendía entroncar:
Irlanda e Portugal. Así, os máis relevantes autores irlandeses </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">como William
Butler Yeats ou James Joyce</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">˗ </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">ou portugueses </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">como Teixeira
de Pascoaes</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">˗
</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">publicaron
en galego nas páxinas de <i>Nós</i>. A
revista contribuíu, deste xeito, ao coñecemento das últimas novidades culturais
a nivel europeo.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">O
nacionalismo de </span><i style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Nós</i><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"> fai fincapé no
propio, mais non só para consumo interno, senón para contribuír desde Galiza á
cultura universal. Xa que logo, a revista recollía artigos de carácter
científico, de diversas disciplinas, ademais de manter ao longo da súa historia
a sección «Os homes, os feitos, as verbas», resumo da actualidade cultural do
momento. Deste xeito, o galeguismo pasou a contar con outra publicación
periódica. Se até daquela </span><i style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">A Nosa Terra</i><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">,
voceiro das Irmandades da Fala, asumira o papel do xornalismo combativo, sería
a revista </span><i style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">Nós</i><span style="font-size: 12pt; line-height: 115%;"> a que amosase unha
fasquía máis científica e rigorosa.</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">* * *</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">PRIMEIRAS VERBAS<a href="file:///C:/Users/celso/AppData/Local/Temp/REVISTA%20N%C3%93S.doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 115%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Pra ledicia de todos e pra enseño de moitos,
sai oxe </span></i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Nós.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">É a ansia qu’oxe sinte Galizia de vivir de
novo, de voltar ó seu ser verdadeiro e inmorrente, a evidencia luminosa do
mañán, o que nos fai sair. Temos unha fe cega, asoluta, inquebrantabel na vitalidade
e no xenio da nósa Raza, e mais na eficacia do nóso esforzo pra levala ó
acomprimento do seu fado grorioso. Oxe chegou á vida na nósa Terra, unha
xeneración que se deprocatou do seu imperioso deber social de crearen para
sempre a cultura galega. Endexamais foi meirande a nósa autividade creadora. </span></i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Nós<i> ven a recoller todos ises esforzos
d’integración da Patrea galega no seu xa rico polimorfismo.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Os colaboradores de </span></i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Nós<i> poden ser o que lles pete: individualistas ou socialistas, pasatistas
ou futuristas, intuicionistas ou racionalistas, naturalistas ou humanistas;
pódense pór en calquera das posicións posibles respeito das catro antinomias da
mente contemporánea; poden ser hastra clásicos, con tal de que poñan por riba o
sentimento da Terra e da Raza, o desexo coleitivo de superación, a orgulosa
satisfaición de seren galegos.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nós<i> ha ser un estudio piedoso e devoto, cheo de sinceridade de todol-os
valores galegos: dos nósos valores tradicionás, e mais dos valores que cada día
estanse creando na nósa Terra.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nós<i> ha ser a repersentación no mundo da persoalidade galega na sua ansia
de s’afirmare como valor universal, autóctono, diferenciado, dentro ou fora da
Terra.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nós<i> ha ser a afirmación pra sempre do verdadeiro ser de Galizia, do </i>Enxebrismo<i>, no que ela tén, debe e quere persistire. O
</i>Enxebrismo<i> é a nósa orixinalidade
específica, a nósa capacidá de creación, o nóso autóctono dinamismo mental</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Querendo suprimir entremediarios antr’o
pensamento galego e o pensamento dos pobos cultos, </span></i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Nós<i> abre as súas páxinas a prestixiosas persoalidades estranxeiras que
contan de nos honrar co’a sua colaboración e tamén ha informar ó púbrico galego
do movemento das ideias no mundo civilizado.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nada mais.<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">E, ós que s’asombren da nósa confianza, da nósa
firme ledicia ó principiar un traballo rudo, hémoslle dicir que temol-a
evidencia de sermol-os millores, os mais doados, os mais fortes; de que
todal-as forzas do esprito están conosco, de que imos trunfar por sermos nós,
por sermos galegos, e por seren o Tempo e o Mundo os que o piden…<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nós<i> conta achar agarimo e xenerosa axuda en todol-os que sintan d’iste
xeito.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A todol-os que nos lean.<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 1cm;">
<i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">SAÚDE E TERRA.</span><span style="font-family: "garamond" , serif;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">
</span><br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="file:///C:/Users/celso/AppData/Local/Temp/REVISTA%20N%C3%93S.doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-family: "garamond" , "serif";"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 115%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "garamond" , "serif";"> <i>Nós</i>,
nº 1, Ourense, 30 de outubro de 1920.</span><span style="font-family: "garamond" , "serif"; mso-ansi-language: ES;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
</div>
<span lang="GL" style="font-family: "garamond" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span>
<span lang="GL" style="font-family: "garamond" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><i>Murguía, Revista Galega de Historia</i>, nº 39, xaneiro-xuño 2019, p. 33-37 (fragmento)</span>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-66558507930893963062019-09-18T09:33:00.000+02:002019-09-18T09:33:30.851+02:00RETRATO DE FERNANDO VII<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD4cb_cdpWHyBDyOQOKegt6q_JN_7I7gH0i1dcD2e8mmqO6_bl2qM9KJegQox78M8TG9RD5CKdc1jYvmsS8fWeP9McFp6BO6Z8ct9M1FvBVUQrwjlHeIJZ4jM3hx65sQfuSc4oZdlCAAw/s1600/9788490665121.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1062" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhD4cb_cdpWHyBDyOQOKegt6q_JN_7I7gH0i1dcD2e8mmqO6_bl2qM9KJegQox78M8TG9RD5CKdc1jYvmsS8fWeP9McFp6BO6Z8ct9M1FvBVUQrwjlHeIJZ4jM3hx65sQfuSc4oZdlCAAw/s320/9788490665121.jpg" width="212" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Acontece frecuentemente que tras a
lectura dun ensaio histórico muda o noso xeito de ver unha época, un proceso ou
unha figura protagonista. Rematar con falsos mitos e ofrecer novas e máis
acaídas visións, baseadas sempre nunha documentación de primeira man, son os
principais obxectivos da ciencia histórica. Non obstante, tamén adoita pasar
que tras a finalización dunha investigación as hipóteses xerais, as visións
comunmente aceptadas, vense corroboradas. Algo disto sucede tras a lectura da
biografía do rei Fernando VII que vén de publicar o historiador Emilio La
Parra, unha obra que foi galardoada co XXX Premio Comillas de Historia,
Biografía e Memorias en 2018. Efectivamente, logo de ler este volume podemos
reafirmarnos na catástrofe de persoa que foi este rei, da súa pésima actuación
nos asuntos de Estado e na mala fama que xa tivo entre os seus contemporáneos.
La Parra escribe unha sólida biografía, asentada na consulta de amplas fontes
documentais e unha numerosa bibliografía, tanto de época como actual. Para alén
das anécdotas, que dominan outros libros sobre este mesmo personaxe, este
historiador emprega a figura histórica de Fernando VII para ofrecernos as
chaves dunha época complexa: a transición do Antigo Réxime ao Estado
constitucional. Empregar un persoeiro histórico como fío condutor para entender
unha época sitúa a esta obra dentro dos modernos presupostos da biografía
histórica.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Mais a historia de Fernando VII –como
posteriormente a da súa filla e sucesora, a raíña Isabel II– é tamén a historia
da deturpación dos ideais constitucionais: o fracaso dunha nova Administración
racional e xeradora de benestar público. A transición cara ao Estado liberal en
España –transición asentada sobre o pacto entre os reformistas do Absolutismo e
o liberalismo moderado– colocou á Administración pública como botín das
faccións políticas que en cada momento ocupaban o poder, facendo inoperante
calquera posibilidade de alternancia no goberno do Estado. Estas débiles bases,
configuradas xa na último período de reinado de Fernando VII, son as que
explican o fracaso do Estado liberal e nacional español. Por outra parte, outro
efecto deste particular vieiro cara ao constitucionalismo en España foi a
imposibilidade de consolidar unha Administración civil, predominando os
militares na salvagarda da orde pública e do mesmo Estado.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">O rei Fernando VII perpetrou tres golpes
de Estado. O primeiro deles en 1808, cando destronou ao seu pai Carlos IV. O
segundo en maio de 1814, logo da súa volta de Francia, cando revogou a
Constitución de 1812 e todo o edificio lexislativo das Cortes de Cádiz. O
terceiro en xullo de 1822, cando tentou rematar pola forza coa Constitución e,
aínda que desa vez fracasou, ao ano seguinte a invasión francesa dos <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Cen Mil Fillos de San Luís</i> rematou por
restauralo no poder absoluto. Coñécese, xa que logo, que os Borbóns teñen
experiencia nisto de violentar as institucións constitucionais.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Nesas circunstancias Fernando VII
necesitou contar cun amplo aparello represivo para librarse dos seus inimigos
políticos, esencialmente os liberais, que teimaban en pór en vigor a
Constitución de 1812. A partir de 1814 o rei valeuse da Inquisición para
perseguir aos liberais. Ningunha outra institución da monarquía absoluta posuía
a loxística e o aparello administrativo que a Inquisición. Deste xeito, de
perseguir á disidencia relixiosa pasou a perseguir á disidencia política. De
encarcerar e torturar a bruxas, protestantes e outras seitas, a Inquisición
comezou a cazar liberais. E foron moi eficientes. Así nolo conta La Parra:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">La
Inquisición, en definitiva, se puso por completo al servicio del rey absoluto y
es evidente que a éste no le preocupaba tanto la heterodoxia religiosa, ni
siquiera la herejía, como la disidencia política, por más que en el discurso
absolutista esta última se relacionara estrechamente con la religión. Lo que
realmente importaba al rey era desbaratar las conjuras y los planes
insurreccionales de los liberares. Al efecto le resultaba de gran utilidad la
red informativa de la Inquisición, que si bien ya no era la de antaño, seguía
sindo poderosa y la más eficaz a falta de una organización policial moderna, de
la que Fernando VII no dispuso hasta después del Trienio (<span style="font-variant: small-caps;">La Parra</span> 2018: 297)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Non obstante, en 1823, ano no que se
restaurou a monarquía absoluta por segunda vez, a Inquisición non vai ser
restabelecida. Primeiro, porque as monarquías europeas que facilitaran a volta
de Fernando VII como rei absoluto non estaban dispostas a permitir o regreso da
Inquisición. Era esta unha institución como moi mala fama en todos os países
europeos, países nos que comezaba a xerarse unha opinión pública quen de
incidir sobre os gobernos. Cómpre dicir, por outra parte que esa mala fama
mesmo pode chegar á actualidade, sendo Inquisición e España equiparábeis en
termos históricos. Ora ben, naquel intre o rei tampouco estaba moi interesado
en volver a pór en marcha a Inquisición, pois era unha institución moi poderosa
dominada polos elementos máis ultras da sociedade, difícil de controlar e
perigosa para o propio poder do rei. É dicir, o rei tiña medo non só do que lle
viña pola esquerda, senón tamén daqueles que podían pasarlle pola dereita, e
que cada vez se ían xuntando máis arredor de seu irmán Carlos (carlistas).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Agora, a cuestión era a seguinte: como
levar adiante unha efectiva represión da disidencia política se non podemos
contar xa coa Inquisición? Para todo hai solución. En xaneiro de 1824 Fernando
VII creou a Policía, que desde aquel momento se había encargar de vixiar e
reprimir tanto aos liberais coma aos ultrarrealistas. Xa que logo, o nacemento
da Policía en España está estreitamente vinculado coa necesidade de reprimir a
disidencia política, substituíndo á Inquisición nos mesmos obxectivos.
Evidentemente, unha institución nacida con tales fins estaba destinada a
perdurar, e máis en España.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Atopámonos, pois, diante dun documentado
estudo biográfico do rei Fernando VII que é, asemade, unha análise polo miúdo
da España que deixa atrás a idade moderna e comeza un novo xeito de entender a
política. Nesta transición, que había de acadar as súas meirandes cotas nos
comezos do reinado de Isabel II, destacou o continuísmo e o mantemento de
vellos valores, situación que non foi allea ao propio xeito de actuar de
Fernando VII. Foi, quizais, a primeira das transicións da España contemporánea,
tan gatopardiana como as que virían despois.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Fernando VII. Un rey deseado y destestado<o:p></o:p></span></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Emilio La Parra<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Tusquest, Barcelona, 2018, 752 páxinas<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Recensión publicada en <i>Murguía, Revista Galega de Historia</i>,
nº 38, xullo-decembro de 2018.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-53826074553799170892019-06-07T12:51:00.000+02:002019-06-07T12:51:58.945+02:00NA PROCURA DOS REPRESORES<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6-Q9qoqg_D5Th9TXsY4xpxBOvfOUEbXkPa3VjAWHVU52ItgNMtYefBx1qVMEuO4VxpojrQlH-wwdUSGCkpHh5Z1QsdnYIS0Zary0YK4MpQZbyaqpnNRJWB8O8x5xvbAuVgA5JP8dOD8k/s1600/9788491512431.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="889" data-original-width="580" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6-Q9qoqg_D5Th9TXsY4xpxBOvfOUEbXkPa3VjAWHVU52ItgNMtYefBx1qVMEuO4VxpojrQlH-wwdUSGCkpHh5Z1QsdnYIS0Zary0YK4MpQZbyaqpnNRJWB8O8x5xvbAuVgA5JP8dOD8k/s320/9788491512431.jpg" width="208" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nunha
entrevista no xornal <i>Sermos Galiza</i>
(330, 17/01/2019) a escritora Susana S. Aríns declaraba: «<i>Tratei de fazer o que
era quase um ato de justiça poética, sacar do anonimato ao tio Manuel, que é
algo que boto muito de menos na literatura histórica sobre a guerra: não
encontramos os sujeitos repressores, encontramos as vítimas, mas quase nunca se
rompe o anonimato das pessoas que executaram a repressão. E penso que era
necessário e que eram horas</i>». En efecto, pondo o foco nas vítimas, a
historiografía deixou nunha nebulosa aos represores, manténdoos no anonimato. A
pesada lousa dos condicionantes da Transición. Porén, timidamente, van
aparecendo obras de investigación histórica que tentan botar luz sobre quen
eran os represores. Precisamente foi <i>Sermos
Galiza</i> quen propiciou o volume colectivo <i>Os nomes do terror</i> (2017), que avanzaba na liña comentada. Vén de
aparecer outra proposta colectiva, editada polos profesores da Universidade de
Santiago de Compostela Lourenzo Fernández Prieto e Antonio Míguez Macho, que
baixo o título de <i>Golpistas e verdugos de
1936. Historia dun pasado incómodo</i>, xunta varios traballos de
investigación, a maior parte deles elaborados por xoves historiadores/as.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os primeiros
en sufrir a represión dos sublevados foron os militares que permaneceron fieis
ao Goberno republicano. Xa que logo, por aí debe comezar o estudo dos
represores. Os editores deste volume analizan o proceso que levou á morte de
Antonio Azarola, contraalmirante da Armada e xefe do Arsenal de Ferrol.
Efectivamente, a singularidade deste “xuízo” vén determinada polo seu carácter
de pioneiro, de sentar as bases dos posteriores procesos por rebelión militar
contra os valedores da causa republicana: «Pódese dicir que na causa de Azarola
están inscritos e escritos os procesos e as condenas que sufriron centos de
persoas nos meses seguintes...» (p. 60).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O traballo que
asina Conchi López Sánchez procura identificar as actitudes sociais cara á
violencia, definindo categorías a través do estudo de casos nos concellos de
Betanzos, Bueu e Monforte de Lemos. Unha das conclusións máis relevantes deste
traballo, polo que á celebración dos xuízos se refire, é a implicación na
violencia que os verdugos procuraban nas testemuñas. As declaracións buscaban
máis unha implicación social na violencia que dilucidar as causas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A través do
estudo do caso de Santiago de Compostela, Rafael García Ferreira advírtenos que
os comportamento dos verdugos son complexos, e non se guían polo que a lóxica
podería indicar. Así, se ben é certo que se actuou con rapidez contra os
membros do Comité de Defensa da República, fusilados en decembro de 1936, o
estudo da depuración dos empregados municipais indica que, mentres que os
verdugos foron implacábeis nalgúns casos, noutros permitiron seguir nos seus
postos a funcionarios con igual grao de “culpabilidade”. Outro tanto se pode
deducir da análise dos empregados dos cárceres municipais, cuxa selección foi
determinada pola experiencia dentro do sistema penal e non polo
colaboracionismo na acción violenta.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Varias son as
conclusións que cómpre subliñar do traballo de Xabier Buxeiro, que estuda aos
represores no ámbito municipal de Ribadeo. En primeiro lugar, racha este
investigador coa idea, comunmente aceptada, de que os paseos foron un tipo de
violencia incontrolada. Polo contrario, vén demostrar que todos os paseados en
Ribadeo foron sacados do depósito municipal, isto é, foron asasinados co
consentimento das autoridades militares. En segundo lugar, como consecuencia do
anterior, debe abrirse o abano dos represores: «...é preciso comezar a análise
sinalando a responsabilidade das persoas encargadas dos citados cárceres, que
lles abriron as portas aos asasinos» (p. 196). En terceiro lugar, foron as
autoridades, sobre todo as militares, as principais responsábeis da represión,
pode considerarse que a colaboración da xente corrente tivo unha importancia
secundaria para a obtención de condenas nos procesos xudiciais abertos tras o
golpe de Estado.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Aldara Cidrás
realiza un estudo pormenorizado dos xuízos levados a cabo na cidade de
Pontevedra. Como indica esta autora, estes procesos xudiciais foron unha
parodia, cun resultado decidido de antemán, o que non quere dicir que os xuízos
levados a cabo polos golpistas non tiveron unha funcionalidade. Así, cales eran
os propósitos buscados cos procesos xudiciais? Para Cidrás eran basicamente
tres: a lexitimación da nova orde golpista, a normalización da violencia e a
inclusión de novos grupos sociais na maquinaria do terror. Este último é o que
nos parece máis importante. Seguindo o ronsel do traballo xa mencionado de
Conchi López, o caso de Pontevedra vén demostrar que coa participación nos
xuízos os golpistas pretenderon facer partícipes da violencia social á amplas
camadas sociais, é dicir, procuraron a construción dunha culpabilidade
colectiva que, ao tempo que afirmase as súas posicións, tamén axudase a
ocultalos e agochalos detrás da colectividade. Un sentimento de culpabilidade
colectiva que non se restrinxiu só aos momentos posteriores ao golpe militar: «Moi
ao contrario, este esténdese durante toda a ditadura, a transición e democracia
(...) O seu maior éxito? A Lei de Amnistía de 1977» (p. 274).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A procura dos
represores na fonte oral é a principal misión do traballo de Judith Carbajo. En
efecto, até hai ben pouco os arquivos que recollían testemuños orais –<span style="font-variant-caps: small-caps; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal;">Historga</span> o principal deles– tan só foron
empregados para o coñecemento das vítimas da represión. Unha nova lectura
destas fontes, realizada por este investigadora, vén reafirmar as conclusións
ás que chegan o resto dos participantes neste libro. Isto é: a responsabilidade
final dos militares na represión, a consideración de parte dos represores (os
perpetradores directos) como xentes de mala vida, situados á marxe da xustiza
antes do Golpe militar ou as motivacións persoais nos executores da violencia,
podendo sinalar nestes casos un liderado familiar na execución da represión.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O derradeiro
traballo incluído neste libro é de especial interese, pois está dedicado a
pescudar en que lugar quedaron os represores nos momentos iniciais de
reivindicación das vítimas, é dicir, nos primeiros anos da Transición. A
autora, Iria Morgade, sinala que o perdón e a ausencia de desexo de vinganza
foron os trazos máis destacados das primeiras homenaxes dedicadas ás vítimas,
situando aos represores nun anonimato colectivo. Paradoxalmente, o protagonismo
das vítimas mantivo ocultos os nomes dos seus verdugos. Pregúntase esta
investigadora por que mudou o paradigma, por que nos últimos anos si houbo un
desexo de pór nome aos responsábeis da represión. A resposta está nos límites
que os poderes políticos e xudiciais puxeron aos desexos de xustiza e
reparación. Así, a promulgación da coñecida como Lei de Memoria Histórica en
2007 deu esperanzas aos familiares das vítimas nas súas xustas reivindicacións,
«para finalmente distinguir no Estado español os resortes procedentes do
franquismo que facían imposible o cumprimento das súas demandas» (p. 428). Foi
por esa razón que os valedores do movemento memorialístico entenderon que, para
unha axeitada atención ás vítimas, cumpría por fin sacar aos verdugos da
escuridade onde permanecían.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Estamos, xa que logo,
diante dun volume que pretende abrir novos vieiros, até o momento inexplorados,
no estudo da Guerra Civil en Galiza. A maioría dos autores deste volume son
historiadores e historiadoras novas que están comezando a súa xeira
investigadora, polo que cómpre agardar que o monte que agora comeza a rozarse
deixe paso a unha agra aberta, que poña os focos sobre os responsábeis de tanta
morte e tanta dor. Para o cal, ademais da pericia investigadora, cómpre tamén
unha gran dose de afouteza, tronzando vellas inercias impostas precisamente
polos represores ocultos na néboa do tempo.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt; font-variant: small-caps;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Golpistas e verdugos de 1936. Historia dun pasado incómodo</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lourenzo
Fernández Prieto / Antonio Míguez Macho (Eds.)<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Editorial
Galaxia, 2018, 458 páxinas</span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Grial </i>nº 221, xaneiro-marzo de 2019, p. 77-79</span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-10188993521295958312019-02-15T12:46:00.000+01:002019-02-15T12:46:16.425+01:00O FIRME COMPROMISO DA EMIGRACIÓN GALEGA<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieGlS0MU1c_EH169ezx3FzRhd_RqkLPsuJonpWec0FOv14h3Zd0JO0PVrOtBZW7vAjlYlCvNeNd7T3I_PlYLSxeIymzWTOv1N-3ZdGvH_mNYZCNFI5K9u5xarBxZ8cgom6po4feRetVcw/s1600/LIbro-de-Chema-Rei-sobre-Perfecto-Lopez.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="466" data-original-width="300" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieGlS0MU1c_EH169ezx3FzRhd_RqkLPsuJonpWec0FOv14h3Zd0JO0PVrOtBZW7vAjlYlCvNeNd7T3I_PlYLSxeIymzWTOv1N-3ZdGvH_mNYZCNFI5K9u5xarBxZ8cgom6po4feRetVcw/s320/LIbro-de-Chema-Rei-sobre-Perfecto-Lopez.jpg" width="206" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As achegas da
emigración foron fundamentais na Galiza contemporánea. A emigración galega a
América foi un fenómeno de tanta importancia que afectou ao devir do país en
moitos e variados aspectos. En efecto, non hai movemento social ou político
actuante na Galiza do século XX que non puxera os seus ollos nas colonias
galegas emigradas en América, ben para espallar con éxito a súa mensaxe, ben
para procurar apoios –basicamente económicos– para a súa causa. As máis das
veces a solidariedade da emigración foi un fenómeno colectivo, canalizado a
través de innumerábeis asociacións que sementaron Galiza de escolas, obras públicas
e un xeito novidoso de entender a sociedade e as relacións entre as persoas. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Agora ben, en
non poucas ocasións tamén se manifestaron as individualidades. Referímonos ao
indiano enriquecido que dedica parte do seu capital a mellorar as condicións de
vida dos seus antigos veciños. As achegas destes persoeiros manifestáronse de
moi diferentes formas, de tal xeito que o galeguismo político tampouco foi
alleo ás doazóns de destacadas personalidades emigradas. É neste senso como
debemos entender a figura de Perfecto López, a quen Xosé María Rei Lema dedica
unha completa biografía publicada pola Editorial Galaxia. Segue esta obra o
ronsel doutras publicadas por esta mesma editora, dedicadas á lembranza de
grandes figuras da emigración galega en América. Son de destacar así as obras
de Manuel Losa <i>Catro historias de
emigrantes</i> (2009) e <i>A Galicia de
Montevideo. Unha biografía de Xesús Canabal, 1897-1985</i> (2010), as dúas na
colección “Memoria”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nos comezos a
historia de Perfecto López é a de moitos emigrantes. De orixes humildes, o noso
protagonista naceu en 1904 en Vimianzo. Á pobreza da súa infancia engadíuselle
tamén a <i>marca social</i> de ser fillo de
solteira –como antes fora súa mai–, algo que quedou rexistrado de por vida no
seu único apelido. Con cartos emprestados Perfecto López mercou a pasaxe que o
levou a Bos Aires en 1922, onde se dedicou á profesión de taxista. Tras un
breve regreso en 1931, Perfecto instálase definitivamente na capital arxentina.
Primeiro en sociedade e máis tarde en solitario, o vimiancés foi un sobranceiro
representante de marcas automobilísticas norteamericanas, acadando unha moi
notábel posición e unha destacada fortuna.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Si, Perfecto
López chegou a ser un home moi rico, e case desde o comezo vai dedicar parte
desa riqueza a todo o que tiña que ver con Galiza e co galeguismo. As
inquedanzas sociais espertaron nel co comezo da Guerra Civil e coa axuda
organizada en Bos Aires para defender o bando republicano. Mais, foi coa
chegada a Bos Aires de Castelao o 18 de xullo de 1940 que virou nun decidido
valedor do galeguismo. Desde ese día amosaría un firme compromiso galeguista
que xa non abandonaría até a súa morte en 1970, dedicando tempo e diñeiro á
causa de Galiza. Perfecto López, xunto con outros destacados membros da
colectividade galega como Manuel Puente, Xosé Abraira, Rodolfo Prada...
apareceron sempre como financiadores de variadas iniciativas que tiñan por
denominador común Galiza e a súa cultura. Nas páxinas do libro que comentamos
podemos comprobar como estes homes –e Perfecto sempre entre eles– achegaron os
seus capitais para financiar todo tipo de actividades culturais e políticas, a
comezar pola liberación de Castelao, para que o <i>guieiro</i> puidera dedicar todo o seu tempo ás actividades políticas.
Entre as iniciativas de calado que puideron frutificar grazas á financiación de
Perfecto López cómpre destacar o labor da Editorial Citania, impulsada por Luís
Seoane, nesta editora publicaría Eduardo Blanco Amor a súa novela <i>A esmorga</i> en 1959. Nesta mesma liña,
Perfecto tamén figurou entre os accionistas iniciais da Editorial Galaxia, polo
que as súas doazóns non se restrinxiron só á colonia galega de Bos Aires, senón
que chegaron tamén a Galiza. Con razón, en xuño de 1959 o deputado Ramón Suárez
Picallo escribía a Ramón Piñeiro, nunha carta reproducida neste libro, “Eu
coñezo galeguistas (...) ós que lles costa tanto a Patria como o sostén dos
seus fogares, en diñeiro, aparte de traballo e esforzo persoal” (p. 111). Non
hai dúbida de que o nome de Perfecto López debe figurar na nómina deses homes
comprometidos con Galiza desde a emigración americana.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Porén, ademais
das achegas económicas Perfecto López dedicou moito tempo as actividades
societarias. En efecto, case desde a súa chegada a Bos Aires foi membro da
Asociación Benéfica y Cultural (ABC) del Partido de Corcubión, onde ocuparía
tamén destacados postos de responsabilidade na súa directiva, sendo un decidido
impulsor da revista <i>Alborada</i>, órgano
de expresión desta sociedade. Tamén debemos destacar a súa actuación dentro da
principal institución mutualista dos galegos e das galegas de Bos Aires: o
Centro Gallego, sendo membro da agrupación Unión Gallega. Por outra parte,
cando nos anos corenta se crean os centros provinciais Perfecto López farase
socio de todos eles, sendo tamén directivo social dos mesmos, unha nova mostra
do seu compromiso con Galiza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As frecuentes
viaxes a Galiza posibilitaron que Perfecto López cumprise outra importante
misión para o galeguismo. En palabras do autor deste libro: “Perfecto vai ser a
partir de aquí, mercé ás súas constantes viaxes, a perfecta «andoriña» entre as
dúas partes do Atlántico. El traerá e levará correspondencia, libros e outros
obxectos que enviaban as elites galeguistas das dúas beiras, sendo portador,
polo tanto, de documentos de extraordinaria importancia, tanto a nivel político
como cultural” (p. 81-82). Este labor de mensaxeiro cobrou especial relevancia
en dúas ocasións. Perfecto López foi o encargado de levar a Bos Aires a terra
galega que se depositaría no cadaleito de Castelao. Anos máis tarde cumpriría
idéntica misión ao trasladar á Arxentina os manuscritos da <i>Historia de Galiza</i>, dirixida por Ramón Otero Pedrayo, e que
financiaba en Bos Aires Manuel Puente. A Perfecto López tamén se lle encomendou
levar a Bos Aires o informe crítico elaborado polos galeguistas do interior,
que emendaba a estratexia seguida polos galeguistas do exilio. Este texto
foille entregado nunha transcendental reunión que tivo lugar o 14 de setembro
de 1958.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Tras a lectura deste
libro fica claro o compromiso de Perfecto López con Galiza, tanto polas súas
achegas económicas como polo tempo dedicado a moitas tarefas de extensión
cultural. Un compromiso que abrangue ao seu fillo, Perfecto López Romero, do
que tamén se nos fala deste libro, pois foi un destacado membro a Asociación
Argentina de Hijos de Gallegos. Xa que logo, estamos perante un exemplo máis da
importancia que a emigración tivo para o devir da Galiza contemporánea.
Agardamos que con libros coma este se poida mudar a imaxe que a emigración
galega segue a ter na Galiza actual: dun proceso negativo a unha oportunidade
real; mesmo para o galeguismo que, malia ser moi beneficiado polas achegas da
emigración –este libro é un novo testemuño–, aínda hoxe non se librou desa
visión distorsionada da emigración galega a América.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt; font-variant: small-caps;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Perfecto López. Un vimiancés na Galiza ideal<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Xosé
María Rei Lema<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Editorial
Galaxia, 2018, 196 páxinas</span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Grial </i>nº 220, outubro-decembro de 2018, p. 85-87.</span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-25373171913557792492018-09-14T12:05:00.000+02:002018-09-14T12:05:12.391+02:00CANDO GALIZA TIVO PREFECTURAS<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-tdQTTerus0rUK-bl8vD6bDvo3nHOz8ItdfPWbzMjNZ12t_IfOtBxVSTUdfh4GoAK4rkH8qc0GEkvne9JBOjp6hGLP_4ig4q1i1SPTJgbKVloC14vxjySaCY-pC9TK9n3I5TTZ0I08XI/s1600/Joseph-Bonaparte.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1041" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-tdQTTerus0rUK-bl8vD6bDvo3nHOz8ItdfPWbzMjNZ12t_IfOtBxVSTUdfh4GoAK4rkH8qc0GEkvne9JBOjp6hGLP_4ig4q1i1SPTJgbKVloC14vxjySaCY-pC9TK9n3I5TTZ0I08XI/s320/Joseph-Bonaparte.jpg" width="208" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Xosé I, óleo de François Gérad (c. 1808)</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Historicamente os leitos fluviais
foron un elemento idóneo para servir de fronteira, ben entre países, ben nas
divisións interiores. Seguindo o modelo da Administración napoleónica, os ríos
resultaron tamén útiles como denominación dos novos departamentos da monarquía
centralizada. Tamén en España, durante o efémero goberno de Xosé I, se vai tentar
levar adiante unha división en departamentos que se miraba no espello francés.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A crise acontecida en 1808 coa invasión
das tropas napoleónicas alterou notabelmente a vida de Galiza. Dende o punto de
vista administrativo, a relativa autonomía da que gozou a periferia durante o
Antigo Réxime vai ser substituída por unha tentativa firme de centralización.
En efecto, tanto os programas de goberno dos liberais españois, como os
executivos do rei Xosé I, van tentar someter os territorios a un efectivo
control. Dende un comezo se advertiu que, na procura do ideal centralizador, a
diversidade existente na división territorial tiña que ser modificada por unha
nova división máis racional, quen de dar acubillo ás autoridades nomeadas dende
o goberno central<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ao falar da proposta afrancesada
de división provincial convén tamén mencionar o alto funcionario que se ía
situar á fronte das novas provincias: referímonos por suposto ao prefecto, unha
copia máis do modelo francés, de aí que en moitas ocasións estas provincias
sexan denominadas tamén prefecturas. Os grandes departamentos foron
fragmentados en subprefecturas, onde tamén había un subprefecto. Finalmente, os
municipios, cos alcaldes á súa fronte, culminaban a proposta desta nova Administración
local centralista<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn2" name="_ftnref2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>. A
título de anécdota debemos mencionar que un dos moitos afrancesados que en 1810
ocuparon subprefecturas, concretamente en Almería, foi Javier de Burgos
(1778-1849), que en 1833 sería o ministro que asinaría o decreto de división
provincial que aínda perdura nos nosos días<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn3" name="_ftnref3" style="mso-footnote-id: ftn3;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A nova administración xosefina deseñou
unha nova división provincial dende o primeiro momento. Xa na Asemblea de
Baiona, onde se elaborou a arquitectura institucional do novo réxime, se viu a
necesidade dunha reforma territorial, cuxo obxectivo básico sería o
esmorecemento dos particularismos periféricos e o centralismo. Nesta liña
comezaron a traballar en 1808 dous sobranceiros afrancesados: Juan Antonio
Llorente (1756-1823) e Francisco Amorós (1770-1848). O proxecto de Llorente
baseábase na equiparación entre a división eclesiástica e a civil, creando
deste xeito 15 grandes prefecturas (e arcebispados), que á súa vez se
subdividirían en 65 subprefecturas (e bispados). Velaí unha descrición de
Galiza baixo as perspectivas da división en prefecturas de Llorente:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibKxPkXJIz8gZZOZJCrJmRYr8IuF4FRoBJy_tSAPgZeriQ6Mjgaai0sZWIrBr0YEQEdx6uxwtnAhUHm3F3Afeh9q2BKPVZKQDb3k5d46To_t5SREeHiA7GbkT0QUoQM39o_Krcog6kMNY/s1600/Juan_Antonio_Llorente_by_Goya.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="925" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibKxPkXJIz8gZZOZJCrJmRYr8IuF4FRoBJy_tSAPgZeriQ6Mjgaai0sZWIrBr0YEQEdx6uxwtnAhUHm3F3Afeh9q2BKPVZKQDb3k5d46To_t5SREeHiA7GbkT0QUoQM39o_Krcog6kMNY/s320/Juan_Antonio_Llorente_by_Goya.jpg" width="185" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Retrato de Juan Antonio Llorente, por Goya</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">“Llorente asignó en su división a cada Departamento una Universidad, una
Audiencia y una Diócesis. En su proyecto se atenía a una división fluvial. Así
distribuía a Galicia en estos Departamentos: Tambre (A Coruña), Miño Alto
(Lugo), Sil (Orense y Monterrey), Miño Bajo (Vigo)”<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn4" name="_ftnref4" style="mso-footnote-id: ftn4;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Non obstante, maior importancia
tivo o proxecto elaborado por Amorós, que en 1808 dividía España en 38
departamentos. Nesta división Galiza ficaba partida en catro prefecturas:
Santiago, Ourense, Lugo e Tui. Velaquí o antecedente máis antigo da división de
Galiza en catro entidades. Neste proxecto, como en xeral en todos os promovidos
pola Administración napoleónica, pretendíase a eliminación das diferenzas
étnicas entre os territorios, sendo así máis doado o control político. Debemos
de mencionar que o modelo de Francisco Amorós non tivo unha aplicación
inmediata, mais si serviu de precedente para a importante división que o
goberno de Xosé I tentou en 1810.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">En efecto, en abril de 1810, por
medio do proxecto elaborado polo matemático José de Lanz (1764-1839), España
quedou dividida en 38 departamentos. Cómpre sinalar que a característica máis
importante desta división foi a fascinación de Lanz polos límites fluviais, que
non só separaban os departamentos entre si, senón que mesmo lles daban nome. En
base a esta última característica, o modelo proposto por Lanz sería o máis
contrario aos reinos históricos de todos cantos se propuxeron na primeira
metade do século XIX.<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn5" name="_ftnref5" style="mso-footnote-id: ftn5;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
A inmensa maioría das prefecturas españolas levaban nomes de ríos, agás
algunhas da costa que eran nomeadas mediante outro accidente xeográfico: os
cabos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgx4AdpIJYwzU04LjSyGEC3W7A0sLCjeh9nYJNVBIA-VymCJI3FUHWMtwb4qjAKnRLbj1foaLXH6k0Th8FKsqt1SL6KQXmAHx3ebVCIT8W2ZyFa_uXdd8Qy9P3_dId_n2iTOzbruWLT2Xw/s1600/PREFECTURAS+1810.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="371" data-original-width="341" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgx4AdpIJYwzU04LjSyGEC3W7A0sLCjeh9nYJNVBIA-VymCJI3FUHWMtwb4qjAKnRLbj1foaLXH6k0Th8FKsqt1SL6KQXmAHx3ebVCIT8W2ZyFa_uXdd8Qy9P3_dId_n2iTOzbruWLT2Xw/s320/PREFECTURAS+1810.png" width="294" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Prefecturas galegas de 1810</td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">E como quedaba configurada Galiza
na proposta de división departamental? O territorio galego fragmentábase en
catro prefecturas, ao tempo que cada unha delas sería dividida en tres
subprefecturas. Seguindo o ideario de Lanz, cada unha destas prefecturas tería
unha denominación fluvial. Atopabamos, en primeiro lugar, a prefectura do
Tambre, con capital na Coruña, que estaría dividida nas subprefecturas de
Compostela, Corcubión e A Coruña. En segundo lugar, a prefectura do Miño Alto,
con capital en Lugo e coas seguintes subprefecturas: Viveiro, Mondoñedo e Lugo.
Cómpre sinalar unha característica desta prefectura: a fronteira co inmediato
departamento do Cabo de Peñas (Oviedo) non se estabelecía no río Eo, senón no
río Navia. En terceiro lugar, a prefectura do Sil, con capital en Ourense e
coas subprefecturas de Monforte, Monterrei e Ourense. Finalmente, en cuarto
lugar, a prefectura do Miño Baixo, con capital en Vigo e coas subprefecturas de
Tui, Pontevedra e Vigo<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn6" name="_ftnref6" style="mso-footnote-id: ftn6;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
O curso do río Ulla facía de fronteira entre a prefectura do Tambre e a do
Baixo Miño.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A división en departamentos que
acabamos de comentar practicamente non se chegou a implantar, quedando só sobre
o papel. As dificultades ocasionadas pola guerra facían moi difícil que os
gobernos de Xosé I puideran imporse na periferia, onde eran abertamente
contestados. Ora ben, si podemos concederlle a esta división o carácter de
antecedente destacado da que sería finalmente imposta polos liberais españois,
que fragmentaría Galiza en catro provincias. Así, se prescindimos da
denominación fluvial das prefecturas e observamos as capitais (A Coruña, Lugo,
Ourense e Vigo<a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftn7" name="_ftnref7" style="mso-footnote-id: ftn7;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>)
advertimos a que no futuro será a división provincial.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Bibliografía:<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- CALERO AMOR, Antonio María: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">La división provincial de 1833. Bases y antecedentes</i>, Madrid:
Instituto de Estudios de Administración Local, 1987.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- BURGUEÑO, Jesús: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Geografía política de la España constitucional. La división provincial</i>,
Madrid: Centro de Estudios Constitucionales, 1996.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- CHAPMAN, Brian: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Los prefectos y la Francia provincial</i>, Madrid: Instituto de
Estudios Políticos, 1959.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- GARCÍA DE ENTERRÍA, Eduardo: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Revolución Francesa y Administración contemporánea</i>, Madrid: Taurus,
1972.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- GAY ARMENTEROS, Juan Cristóbal: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Política y Administración en Javier de
Burgos</i>, Granada: CEMCI, 1993.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- GONZÁLEZ LÓPEZ, Emilio: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Entre el Antiguo y el Nuevo Régimen, absolutistas y liberales: el
reinado de Fernando VII en Galicia</i>, Sada: Ediciós do Castro, 1981.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- LÓPEZ TABAR, Juan: Los famosos traidores. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Los afrancesados durante la crisis del
Antiguo Régimen (1808-1833)</i>, Madrid: Biblioteca Nueva, 2001.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- MÍGUEZ MACHO, Luís / CARBALLEIRA RIVERA, María
Teresa: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">A provincia a través da Historia</i>,
Santiago de Compostela: EGAP, 1997.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">-</span><span lang="GL">
</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">VIDAL
BUSTAMANTE, José: “Cuando Vigo fue provincia. Relieve e historia de la
ordenación administrativa española”, en <i style="mso-bidi-font-style: normal;">El
Pueblo Gallego</i>, Vigo, 12 de decembro de 1954, p. 12.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">- VIVEIRO MOGO, Prudencio: “A xénese da provincia de
Lugo (1812-1833): Estado liberal e división provincial”, en <i>Lvcensia</i>, nº 23, 2001, p. 213-230.</span><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="mso-element: footnote-list;">
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref1" name="_ftn1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL"> LÓPEZ TABAR, Juan: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Los famosos traidores. Los afrancesados
durante la crisis del Antiguo Régimen (1808-1833)</i>, Madrid: Biblioteca
Nueva, 2001, p. 49.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref2" name="_ftn2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> Para os prefectos e para
a influencia da Administración francesa en España pódense consultar os
seguintes estudos: CHAPMAN, Brian, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Los
prefectos y la Francia provincial</i>, Madrid: Instituto de Estudios Políticos,
1959. GARCÍA DE ENTERRÍA, Eduardo: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Revolución
Francesa y Administración contemporánea</i>, Madrid: Taurus, 1972.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref3" name="_ftn3" style="mso-footnote-id: ftn3;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> Javier de Burgos é
sinalado como o principal responsábel da división provincial aínda vixente hoxe
en España. Non obstante, cómpre afirmar que esta división foi estabelecida
pouco tempo despois de chegar Burgos ao Ministerio de Fomento. As orixes da
devandita división debemos procuralas nas anteriores épocas de vixencia da
Constitución de 1812, sobre todo na división provincial fixada en xaneiro de
1822. Verbo da figura de Javier de Burgos pódese consultar GAY ARMENTEROS, Juan
Cristóbal: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Política y administración en
Javier de Burgos</i>, Granada: CEMCI, 1993.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref4" name="_ftn4" style="mso-footnote-id: ftn4;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> VIDAL BUSTAMANTE, José:
“Cuando Vigo fue provincia. Relieve e historia de la ordenación administrativa
española”, en <i style="mso-bidi-font-style: normal;">El Pueblo Gallego</i>,
Vigo, 12 de decembro de 1954, p. 12.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref5" name="_ftn5" style="mso-footnote-id: ftn5;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> BURGUEÑO, Jesús: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Geografía política de la España
constitucional. La división provincial</i>, Madrid: Centro de Estudios
Constitucionales, 1996, p. 74.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref6" name="_ftn6" style="mso-footnote-id: ftn6;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> GONZÁLEZ LÓPEZ, Emilio: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Entre el Antiguo y el Nuevo Régimen,
absolutistas y liberales: el reinado de Fernando VII en Galicia</i>, Sada:
Ediciós do Castro, 1981, p. 322.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><a href="file://serverccg/datos$/PrudencioV/Desktop/OS%20R%C3%8DOS%20GALEGOS%20E%20A%20DIVISI%C3%93N%20PROVINCIAL.doc#_ftnref7" name="_ftn7" style="mso-footnote-id: ftn7;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL"> Curiosamente, A Coruña,
Lugo, Ourense e Vigo foron as provincias creadas polas Cortes en xaneiro de
1822, antecedente inmediato da división decretada por Javier de Burgos en 1833,
aínda que finalmente Pontevedra conseguiu imporse a Vigo na división final, ao
contar con máis apoios en Madrid.</span></span></div>
</div>
</div>
<br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Un traballo de <b>Prudencio Viveiro Mogo, </b>adaptación do texto publicado orixinalmente na revista <i>Nova Ardentía</i> nº 10, 2018.</span>Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-76127825940641460462018-09-05T09:54:00.002+02:002018-09-05T09:54:44.093+02:00OS NOMES DO TERROR<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgs6TtUsGUsMbrFlpR4OBRW6MpcOmgUkE1brsXGhnjEo6cJBQDHiS_d9iQhm1ZSfACbXMuziK6MyZkcuA3i9UwyKVLt2ao0WwLihqDln3vL6b4Z-M4D5jqUZWCqExJyrdCGYfFJXiUtOaE/s1600/OS+NOMES+DO+TERROR.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1095" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgs6TtUsGUsMbrFlpR4OBRW6MpcOmgUkE1brsXGhnjEo6cJBQDHiS_d9iQhm1ZSfACbXMuziK6MyZkcuA3i9UwyKVLt2ao0WwLihqDln3vL6b4Z-M4D5jqUZWCqExJyrdCGYfFJXiUtOaE/s320/OS+NOMES+DO+TERROR.jpg" width="219" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">No
ano 2006 o escritor Suso de Toro publicou <i>Home
sen nome</i>. O máis significativo desta novela, de entre as moitas que tratan
a Guerra Civil e a represión franquista, era que por vez primeira unha das
voces narrativas era a dun represor. O título do libro, a alusión a ese «home
sen nome», xa era ben significativo dunha situación anómala até o momento: a
escuridade na que permaneceron as identidades dos represores. A paliar esta
eiva contribúe de xeito significativo o volume colectivo <i>Os nomes do terror. Galiza 1936: os verdugos que nunca existiron</i>,
publicado baixo o selo de Sermos Galiza.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">O
libro estrutúrase arredor de dous grandes bloques: por un lado, a descrición
dos principais axentes da represión por zonas; por outro lado, un repaso aos
diferentes xeitos de represión exercido polos vencedores. Antes, porén,
atopamos dous textos moi interesantes. Na introdución faise fincapé en todos os
condicionantes que aínda hoxe existen no traballo dos historiadores e
historiadoras. O coñecemento do ocorrido é necesario, non para procurar
vinganzas, senón, como se afirma nesta introdución, “construír entre todas/os
un espazo de convivencia no que a liberdade de investigar e o dereito a saber
sexan amparados polos poderes públicos e a sociedade no seu conxunto” (p. 22).
Só desde a verdade e o coñecemento se poden pechar (de verdade) vellas feridas.
O outro texto é obra de Carlos F. Velasco Souto e nel atopamos un estado da
cuestión sobre os estudos da represión franquista en Galiza. O relatorio de
Velasco ofrece un contexto histórico no que situar os traballos que integran o
volume.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">As
investigacións que integran o bloque «As zonas» fan un repaso dos represores
por diferentes comarcas galegas. Xosé Álvarez Castro achégase á violencia
desenvolvida pola Garda Cívica de Pontevedra, en especial á figura do seu
principal dirixente Víctor Lis Quibén, personaxe que estendeu as súas poutas
mortais por toda a provincia de Pontevedra. Por este mesmo vieiro transita o
estudo de Dionisio Pereira González, que se achega ás dinámicas represivas na
Terra de Montes. Xosé Ramón Ermida Meilán analiza o labor das Escuadras Negras
que, conformadas na súa maior parte por falanxistas, levaron a morte e a
destrución por toda a zona de Sarria. Dentro da mesma provincia de Lugo Carlos
Nuevo Cal estuda a represión exercida na Mariña. Os traballos sinalados
analizan a represión exercida polos paramilitares fascistas, os cales, ademais
dos asasinatos cometidos, tamén destacaron por un algo grao de corrupción,
abertamente permitida polas autoridades franquistas. Así, en palabras de Ermida
Meilán: “O franquismo tolerou e animou o uso da violencia por parte das
milicias fascistas como instrumento de represión do propio réxime, permitindo,
ao tempo, as prácticas corruptas dos dirixentes falanxistas como unha sorte de
recompensa pola súa implicación na política do terror” (p. 77). Represión máis
corrupción é unha característica que se repite ao longo dos traballos incluídos
neste libro. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Finalmente,
os traballos de Emilio Grandío Seoane (sobre a Delegación de Orde Pública na
Coruña) e de Eliseo Fernández Fernández (sobre a Delegación de Orde Pública en
Ferrol) achégannos á represión institucionalizada e aos seus principais
protagonistas. Para Eliseo Fernández este organismo, curiosamente nacido na
época republicana, xunto co seu máximo responsábel local Victoriano Suanzes, tivo
un protagonismo notábel nos asasinatos extraxudiciais na bisbarra de Ferrol.
Labor na que estivo secundado por Florentino González Vallés, encargado da
Delegación de Orde Pública na provincia da Coruña. O texto de Grandío é moi
interesante, pois pon o acento na complexa consideración de vítimas e verdugos.
No seu traballo dá a coñecer dúas figuras, ambas mandos da Garda Civil: José
Clarés e Eustaquio Heredero, que, se ben inicialmente están no bando franquista
(e, xa que logo, represor), acabarán sendo procesados por ter unha actitude
autónoma e non dunha obediencia cega ás novas autoridades. Non eran tempos nos
que se permitiran as medias tintas, vivíase nunha sospeita permanente.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">No
bloque rotulado «Os temas» hai un achegamento sectorial á represión. No
primeiro dos traballos desta sección, obra de Judith Carvajo, atopamos unha
tentativa de categorizar a represión e, xaora, os distintos modelos de
represor: colaborador, delator, etc. Ana Cebreiros analiza o labor da Sección Feminina
e o papel que as mulleres (as represoras) tiñan no novo réxime. De interese é a
achega de Xoán Carlos Garrido Couceiro, que aborda o rol dos cregos galegos na
represión. Para alén daqueles que se opuxeron aos asasinatos, tan escasos como
honrosos, os cregos non só deron apoio moral á represión, senón que actuaron
tamén como delatores. Non obstante, como tamén constatamos na represión dos
paramilitares, tamén houbo cregos que se lucraron a conta dos seus fregueses.
Garrido Couceiro presenta o caso dalgún párroco que solicitaba rescates a
cambio de librar ás persoas da gadaña asasina.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Bernardo
Máiz centra o seu estudo na represión “legal”, isto é, na actuación dos
tribunais franquistas. Neste senso, constata o claro predominio dos militares
na represión. Soamente a partir da Lei de Orde Pública, de 30 de xullo de 1959,
se reduciu algo o poder da xurisdición militar. Non obstante, a creación en
1964 do Tribunal de Orde Pública foi un novo exemplo de prolongación no tempo
da represión e do control exhaustivo. Finalmente, Julio Prada achégase á
represión económica. Certamente, a perda de vidas humanas motivou que outros
xeitos de represión non foran até o momento moi estudados, caso das exaccións
económicas ou as incautacións de bens (reguladas ou non). Prada constata as
dificultades de acceso ás fontes para o estudo da represión económica. Segundo
provincias a masa documental é moi variada. Así, mentres é escasa na Coruña e
Pontevedra, é significativa en Lugo e abundante en Ourense. O volume da
documentación tamén é diferente segundo as manifestacións da represión
económica. Os fondos nos que se recollen as requisas do exército son bastante
abundantes, mais as incautacións realizadas por falanxistas ou outros
paramilitares son moito máis difíciles de documentar. Para rematar, un aspecto
do relatorio de Julio Prada que chamou a nosa atención é o aproveitamento da
situación por parte dalgunhas persoas para se facer cun patrimonio dun xeito
irregular: veciños ou mesmo familiares que aproveitaron a represión para obter
propiedades a moi baixo custo. Malia que Prada minimiza a importancia deste
tipo de represión, decontado xorde no noso maxín o libro de Daniel Godhagen <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Os verdugos voluntarios de Hitler</i>, no
que este historiador estadounidense documentaba que os alemáns do común non só
coñecían, senón que consentiron a represión contra os xudeus. Evidentemente, a
experiencia non é análoga, mais si nos fala da condición humana de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">pescar en río revolto</i> e aproveitarse dos
males do veciño.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Valoramos
un volume que tenta pór nome aos responsábeis da represión franquista, a eses
«homes sen nome» que permaneceron na escuridade todo este tempo, aínda que sexa
rotulándoos co eufemismo de «vitimarios». O coñecemento e a verdade son
condicións imprescindíbeis para a solución de calquera conflito, así pois
agardamos que libros coma o que analizamos sexan un revulsivo para novas
investigacións.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<b><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Os nomes do
terror. Galiza 1936: os verdugos que nunca existiron<o:p></o:p></span></span></i></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Xosé
Ramón Ermida Meilán<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Eliseo
Fernández Fernández<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Xoán
Carlos Garrido Couceiro<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Dionisio
Pereira González (Coords.)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Sermos
Galiza, Santiago de Compostela, 2017, 285 páxinas<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Recensión publicada en <i>Murguía, Revista Galega de Historia,</i> nº 37, xaneiro-xuño 2018, p. 180-183. (<a href="https://es.calameo.com/read/001067493f26643367fcb">ver</a>)</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-90087685724764674872018-07-31T08:11:00.001+02:002018-09-05T09:45:48.177+02:00BRINCANDO COA HISTORIA<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>ES</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Tabla normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">Que cal é a maior tentación dunha persoa que se dedica á
investigación histórica? Pois caer na historia contrafactual. Deixarse seducir
polo “<i>que pasaría se</i><i>...</i>”. Para nos curarmos deste mal están as novelas, os
escritores de ficción non están sometidos a regras estritas e poden xogar cos
feitos históricos (dentro duns límites, claro). Por iso traio a este blogue
dúas novelas semellantes, ambas xogan con personaxes históricos moi coñecidos,
sacándoos do seu ambiente e levándoos a mundos que, a priori, lles son alleos. A
ver se gostades das propostas.</span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">
</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-ST-8pxQdR9AI1ykv3wNsd1iNnyL7L9AO-YCNOZD73SrhrOtWfX1uCWF9hDUJ4vjP2R9fQpG44zsn-JrOuKnMXfLhvWnjkyRhIl2tdU0PRKz-YQZQLqK_uWdsoscAi8nn37OhA0DbM3Q/s1600/HA+VUELTO.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="940" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-ST-8pxQdR9AI1ykv3wNsd1iNnyL7L9AO-YCNOZD73SrhrOtWfX1uCWF9hDUJ4vjP2R9fQpG44zsn-JrOuKnMXfLhvWnjkyRhIl2tdU0PRKz-YQZQLqK_uWdsoscAi8nn37OhA0DbM3Q/s200/HA+VUELTO.jpg" width="116" /></a></div>
<br /></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">
</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">A primeira novela é <i>Ha vuelto</i> (Seix Barral, 2013), do
escritor alemán Timur Vermer. O argumento é simple: verán de 2011, Adolf Hitler
esperta nunha leira en Berlín, e así comeza todo (outra vez). Tras moitas
ocorrencias, Hitler vese na obriga de traballar para sobrevivir; mais, en que
podería ocuparse? Pois de imitador del mesmo na televisión. O tremendo suceso
do seu programa fai que os partidos políticos alemán queiran gañarse a este
humorista para recadar votos e, todo volta comezar? Baseada neste libro –de gran
éxito na Alemaña– en 2015 realizouse unha película.</span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">
</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQL50_wjSnfVEtRv_xBIQ-IjF6vT3XBphPPi6cm1JJAJde9A5HKv1erSkqC-yScbKYegrDHzDqya43uBOACVZPJvvMmX0tJKEzLdG8R-CKQx7yEpeNbVyQceVfMCFYwko4P5aDFcxMaW4/s1600/La+muerte+de+Napole%25C3%25B3n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="680" data-original-width="441" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQL50_wjSnfVEtRv_xBIQ-IjF6vT3XBphPPi6cm1JJAJde9A5HKv1erSkqC-yScbKYegrDHzDqya43uBOACVZPJvvMmX0tJKEzLdG8R-CKQx7yEpeNbVyQceVfMCFYwko4P5aDFcxMaW4/s200/La+muerte+de+Napole%25C3%25B3n.jpg" width="129" /></a></div>
<br /></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">
</span></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;"></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;">A segunda novela é <i>La muerte de Napoleón</i> (Acantilado,
2018), de Simon Leys, alcume literario do escritor belga Pierre Ryckmans. Credes
que Napoleón morreu na illa de Santa Helena? Pois non. Despois de ser
substituído por outra persoa, e logo dunha longa travesía por mar, Napoleón
volve a Europa. Visita Waterloo, que atopa convertido nunha atracción
turística, onde case nada do que contan os guías é verdade. Regresa a Francia.
Para que? Para rematar de vendedor de melóns e sandías en París. Non todo vai
ser heroico e imperial.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-24969788678408169252017-12-27T10:14:00.000+01:002017-12-27T10:14:09.635+01:00VERBO DO CENTENARIO DAS IRMANDADES DA FALA: UNHA VIZOSA PRODUCIÓN BIBLIOGRÁFICA<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
conmemoración do centenario das Irmandades da Fala en 2016 xerou un número
importante de publicacións; non podía ser doutro xeito, dada a importancia que
este movemento tivo para a historia contemporánea de Galiza. As liñas que
seguen teñen por obxectivo comentar as principais características deses
volumes, un comentario que é necesariamente provisorio, dado que en 2017
continuarán a saír obras dedicadas ao coñecemento das Irmandades da Fala.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhME4ShMoJNmyOqWJ5bqJ71bLP8ePuwih4bKsMmAWLTZGExA2Ct3FgP5sUv0PamLG4AAjkWE3lgUCrt2Mjln6-r3L46JWTPVkE-8RduajXjq9NXcrDZjBLkdJbotq7t-RragtINit7tLik/s1600/A+NOSA+TERRA+%25C3%2589+NOSA.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1181" data-original-width="805" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhME4ShMoJNmyOqWJ5bqJ71bLP8ePuwih4bKsMmAWLTZGExA2Ct3FgP5sUv0PamLG4AAjkWE3lgUCrt2Mjln6-r3L46JWTPVkE-8RduajXjq9NXcrDZjBLkdJbotq7t-RragtINit7tLik/s200/A+NOSA+TERRA+%25C3%2589+NOSA.jpg" width="136" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pola
súa extensión, pola súa análise polo miúdo do mundo das Irmandades e por ser obra
dun só autor debemos comezar o noso percorrido por <i>A nosa Terra é nosa! A xeira das Irmandades da Fala (1916-1931)</i>,
obra de Emilio Xosé Insua, sen dúbida un dos autores que máis páxinas publicou
en 2016 verbo do centenario das Irmandades da Fala. O libro de Insua, esforzo
editorial de Baía Edicións, ofrécenos un detallado e documentado achegamento ao
mundo das Irmandades da Fala en todos os seus aspectos, xa sexa o puramente
lingüístico e literario, xa sexa a evolución política do primeiro nacionalismo
galego. O autor é un recoñecido experto na figura de Antón Villar Ponte, feito
que se deixa sentir na obra, pois o xornalista de Viveiro actúa como un fío condutor
que lle axuda a Insua a explicarnos a evolución das Irmandades. O carácter
enciclopédico deste libro fainos aventurar que está destinado a perdurar,
converténdose nunha verdadeira obra de referencia a respecto das Irmandades da
Fala.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheq4vrSrLFaiEDEUSp7ecRMMDPBdetIoZpmhF2e88RLuyHh6jBR6dmHsUGPe-QyJ-2e12-pLrB_i_OzD1cSNf7VvVRpqaLE5RLovIcoQfHyYK1v8VPfLAFAC2JxvjKcAohXxETvMcu3nI/s1600/ARREDOR+DAS+IRMANDADES+DA+FALA.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1138" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheq4vrSrLFaiEDEUSp7ecRMMDPBdetIoZpmhF2e88RLuyHh6jBR6dmHsUGPe-QyJ-2e12-pLrB_i_OzD1cSNf7VvVRpqaLE5RLovIcoQfHyYK1v8VPfLAFAC2JxvjKcAohXxETvMcu3nI/s200/ARREDOR+DAS+IRMANDADES+DA+FALA.jpg" width="141" /></span></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Se
en algo destaca a investigación verbo das Irmandades da Fala é polo seu
carácter poliédrico, é dicir, na variedade de disciplinas que admite a súa
investigación. Se ben é verdade que as Irmandades comezaron como un movemento
de reivindicación lingüística e literaria, axiña se pasaron ás demandas
económicas, culturais e, por suposto, políticas. A variedade de temas a tratar favorece,
xaora, a edición de volumes colectivos onde gran número de autores e autoras se
achegan ao mundo das Irmandades desde diversos aspectos. Eis a principal
característica do volume <i>Arredor das
Irmandades da Fala. Pensamento, política e poética en Galicia (1914-1931)</i>,
proposta bibliográfica de Edicións Xerais de Galicia para conmemorar o
centenario das Irmandes da Fala. O libro, coordinado por Luís Cochón,
estrutúrase en tres grandes bloques temáticos. O primeiro deles está dedicado á
análise do pensamento dos principais líderes irmandiños. Entre os traballos
incluídos nesta primeira sección destaca a análise da evolución ideolóxica de
Vicente Risco, baixo a responsabilidade do profesor Justo Beramendi, recoñecido
especialista na obra do nacionalista ourensán; un achegamento á vida e á obra
de Lois Peña Novo, por Xosé González Martínez; o estudo das achegas dos irmáns
Villar Ponte realizada por Xurxo Martínez González, entre outros estudos. O
segundo bloque temático está dedicado á política no tempo das Irmandades, neste
segundo apartado Justo Beramendi repite cun traballo dedicado á figura do
malogrado Lois Porteiro Garea e á Irmandade da Fala de Compostela; Arturo Casas
dedica o seu estudo á análise das vivencias de Vítor Casas; pola súa parte
Clodio González Pérez e Luís Alonso Girgado publican dous traballos sobre a
prensa nacionalista en Galiza e na emigración no tempo das Irmandades, entre outros
estudos. Finalmente, o derradeiro bloque está dedicado á análise da produción
literaria dos principais líderes da Irmandades. Aquí podemos atopar traballos
como o de Emilio Xosé Insua, quen se encarga da produción literaria do que os
mesmos irmandiños denominaron «o poeta da raza», é dicir, Ramón Cabanillas,
autor moi presente neste bloque, pois Francisco Fernández Rei, Antón
Santamarina e Darío Xohán Cabana tamén dedican os seus traballos ao poeta de
Cambados. Miro Villar, que se achega a Gonzalo López Abente, ou Armando
Requeixo, que estuda a figura de Victoriano Taibo, son outros artigos presentes
nesta sección.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgi_gIROuXXHEdyE1bmsgRYCU-uVqBI2bysYixdCL229u7JgTt7ZsJ2KZBIxlAaQYxNJ0lLub8Wo91J8pqSV_zGiDOBUeuu-V5oRQKLGWLIhY6mr5iv7Vvyuc1sCwB5OWexYvLAoPtg-7w/s1600/AS+IRMANDADES+DA+FALA+CEN+ANOS+DESPOIS.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1131" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgi_gIROuXXHEdyE1bmsgRYCU-uVqBI2bysYixdCL229u7JgTt7ZsJ2KZBIxlAaQYxNJ0lLub8Wo91J8pqSV_zGiDOBUeuu-V5oRQKLGWLIhY6mr5iv7Vvyuc1sCwB5OWexYvLAoPtg-7w/s200/AS+IRMANDADES+DA+FALA+CEN+ANOS+DESPOIS.jpg" width="141" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
Universidade da Coruña publicou co gallo do centenario das Irmandades o volume
colectivo <i>As Irmandades da Fala, cen anos
despois</i>, editado pola profesora Carme Fernández Pérez-Sanjulán, do Grupo de
Investigación Lingüística e Literaria (ILLA). Nesta obra os traballos sucédense
sen unha división en bloques temáticos e nela podemos atopar algúns dos autores
que tamén estaban presentes no libro de Xerais. Así, o libro componse de
dezaoito traballos que van desde a reflexión de conxunto até a análise polo
miúdo de aspectos específicos. Uns e outros amósannos a visión totalizadora que
as Irmandades propuxeron en relación co labor de construción nacional de
Galiza. En efecto, o volume ábrese co traballo “As Irmandades: unha ruptura
política e cultural”, no cal Justo Beramendi contexturaliza o programa e a
proposta política das Irmandades para a Galiza e a España do momento. Tamén
atopamos de novo a Emilio Xosé Insua co artigo “Galiza, República, Lingua,
Esquerda. Esteos ideolóxicos e perfís cívico-culturais do labor prometeico de
Antón Villar Ponte (1881-1936)”, achegamento á evolución ideolóxica deste líder
irmandiño do cal, como xa dixemos, Insua é un recoñecido especialista. O
profesor Uxío-Breogán Diéguez encárgase no seu estudo, “As Irmandades da Fala,
a historia e a construción do contemporáneo imaxinario (nacional) galego. Unha
breve aproximación”, de explicarnos o novo discurso nacional xerado polas
Irmandades da Fala para Galiza, discurso no cal foi crucial a creación dun
imaxinario nacionalista propio, cunhas datas precisas a lembrar (o Día de
Galiza sería o exemplo máis significativo). Como non podía ser doutro xeito ao
ser un volume promovido polo Grupo ILLA, os aspectos lingüísticos e literarios
destacan especialmente no volume. Polo que respecta á lingua mencionamos os
traballos de Xosé Ramón Freixeiro Mato (a lingua na época das Irmandades), Xoán
López-Viñas (a lingua medieval e as Irmandades) ou X.A. Fraga Vázquez e Ánxela
Bugallo (a incorporación do galego á cultura científica). Canto aos estudos
literarios podemos destacar o de Laura Tato Fontaíña (as polémicas arredor do
teatro) ou o de Olivia Rodríguez González (análise da obra de Risco <i>O porco de pé</i>). Finalmente, outros
aspectos particulares que achamos nesta obra son a relación das Irmandades coa
masonaría, nun traballo que asina Carlos Biscainho-Fernandes; as relacións
culturais con Portugal, artigo do que se responsabilizou Luis Martínez-Risco
Daviña; o estudo dos coros e orfeóns que realiza Ramón Rodríguez Palleiro
“Moncho do Orzán”; a pintura galega no tempo das Irmandades (Carlos L.
Bernárdez) ou o traballo artístico de Camilo Díaz Baliño (Miguel Anxo Seixas
Seoane).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtjoqW6uppiVTiGGUsKMLyZO5F2VPBWhXgVGg0AH6nDBNvZJ5EttYGZtu9z_rFAO-1JaiXO-KELOD6MshPtiumIJaSFPtcHy2geIs8qHuFkXOi2BDpm4fi9-ZRa3BZSbEtvm9WYi5aCYk/s1600/As+Irmandades+da+Fala+%2528Laiovento%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="672" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtjoqW6uppiVTiGGUsKMLyZO5F2VPBWhXgVGg0AH6nDBNvZJ5EttYGZtu9z_rFAO-1JaiXO-KELOD6MshPtiumIJaSFPtcHy2geIs8qHuFkXOi2BDpm4fi9-ZRa3BZSbEtvm9WYi5aCYk/s200/As+Irmandades+da+Fala+%2528Laiovento%2529.jpg" width="131" /></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Como nos dous casos
anteriores, a proposta de Edicións Laiovento co gallo do centenario das
Irmandades foi un volume coral, desta volta coordinado por Uxío-Breogán Diéguez
baixo o título de <i>As Irmandades da Fala
1916-1931. Reivindicación identitaria e activismo socio-político-cultural no
primeiro terzo do século XX</i>. O libro encétase con dous traballos que
analizan dous movementos sociais chave da Galiza do momento e a súa relación
coas Irmandades. Así, Carlos Velasco Souto encárgase do agrarismo e Dionisio
Pereira do movemento obreiro. A contextualización xeral das Irmandades
correspóndelle a Uxío Breogán Diéguez e a Justo Beramendi en senllos artigos.
Pilar García Negro dedica o seu estudo a analizar os casos de valedores da
lingua galega que precederon ás Irmandades, con especial atención á obra de
Manuel García Blanco e Ramón Villar Ponte. Os estudos de caso tamén están
presentes neste volume. En efecto, </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">a intención de Xoán
Carlos Garrido Couceiro no seu traballo é sinalar os límites dos movementos
sectoriais e sindicais desenvolvidos a escala local, e para facelo acode á
figura de Xacinto Crespo, líder do Directorio de Teis. Pola contra, quere
subliñar Garrido Couceiro a necesidade de transcender o ámbito sectorial e
local, parar asumir unhas reivindicacións nacionais, neste segundo caso o
exemplo escollido é o de Antón Lousada Díeguez, un dos principais líderes das
Irmandades da Fala. Pola súa parte, o estudo de Xesús Torres Regueiro analiza a
evolución e os traballos da Irmandade da Fala de Betanzos. Seguindo cos estudos
de caso, Aurora Marco dedica a súa achega a estudar a presenza feminina nas
Irmandades, con especial dedicación ao caso de Amparo López Jean. Ao igual que
acontecía no libro xa comentado da Universidade da Coruña, Moncho do Orzán
presenta un traballo destinado a sinalar a importancia dos coros galegos, nesta
ocasión centrando a súa análise no caso da agrupación “Cántigas da Terra” da
Coruña. Henrique Rabuñal pon o ramo ao volume cun estudo dedicado a glosar as
principais achegas dos irmandiños ao teatro galego, pois para os líderes das
Irmandades o teatro era un medio privilexiado para prestixiar a lingua e
espallar as súas reivindicacións.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRuW5nRfumfejpx9NBJoNKm9IGsoJ44gtI5FwEj5VkjXXH7rOLRvywzgiV3OsUwI9UBpBwhcQdENcIcMMQQ5WVPdjiDFl9K1JzLM0ktnG44jG97OgEUyhdMc6ejq-2cZkXtd71gmdg8PI/s1600/irmandades.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="324" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRuW5nRfumfejpx9NBJoNKm9IGsoJ44gtI5FwEj5VkjXXH7rOLRvywzgiV3OsUwI9UBpBwhcQdENcIcMMQQ5WVPdjiDFl9K1JzLM0ktnG44jG97OgEUyhdMc6ejq-2cZkXtd71gmdg8PI/s200/irmandades.JPG" width="129" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A Real Academia Galega
centrou a súa proposta bibliográfica nos principais logros literarios da
Irmandades. Debemos sinalar, xa que logo, o volume editado por Henrique
Monteagudo co título <i>Irmandades da Fala:
oratoria e prosa non ficcional. Antoloxía</i>. Neste volume recóllense os
textos que integraron o ideario fundamental das Irmandades. Entre outros
documentos podemos atopar a conferencia que Castelao pronunciou na Coruña en
1920, arredor da exposición do Álbum Nós. No volume aparece tamén a conferencia
impartida, tamén en 1920, por Antón Villar Ponte en Compostela baixo o título
“Os nosos valores”. Outro libro editado pola Real Academia Galega estivo ao
coidado de Xosé Ramón Pena. Trátase de <i>Tempo
das Irmandades. Antoloxía de poesía</i>. Neste volume inclúense composicións
dos principais poetas vencellados ás Irmandades, desde Ramón Cabanillas até
Victoriano Taibo. Pero tamén hai espazo para poetas que se enfrontaron aos
postulados, lingüísticos e políticos, das Irmandades, caso de Antonio Noriega
Varela. Cómpre indicar que hai espazo neste volume para os poemas galegos de
Federico García Lorca. Finamente, o estudo editado por Laura Tato Fontaíña <i>O teatro nas Irmandades da Fala</i>. Para
Laura Tato o teatro promovido por institucións como o Conservatorio Nacional da
Arte Galega rachou coa tradición rexionalista e puxo a primeira pedra dun
teatro culto, un proceso non exento de tensións internas. Esta escolma xunta
catro pezas teatrais, dúas delas até o momento inéditas. Abre o volume a peza <i>Donosiña</i>, de Xaime Quintanilla, estreada
no teatro Jofre de Ferrol o 7 de abril de 1921, apostaba inequivocamente pola
igualdade de dereitos para as mullres. Segue a peza <i>Entre dous abismos</i>, de Antón Villar Ponte. Inclúese tamén <i>María Rosa. Comedia en dous pasos</i>, a
única obra que Gonzalo López Abente publicou como dramaturgo. Finalmente
atopamos <i>Un caso compricado</i>, de
Leandro Carré Alvarellos, valedor dun teatro de fasquía máis conservadora. Xa
en 2017 a Real Academia Galega completou esta serie de antoloxías dedicadas ás
Irmandades da Fala cun volume no que se recollen as principais achegas no eido
da narrativa da época, a obra foi editada por Ramón Nicolás.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">Capítulo aparte merecen
os congresos e encontros dedicados ás Irmandades da Fala e que se celebraron en
2016. Neste senso, podemos subliñar o simposio organizado polo Museo do Pobo
Galego baixo o rótulo de “Repensando Galiza: as Irmandades da Fala
(1916-1931)”, que tivo lugar entre os días 17 e 19 de novembro de 2016. Ademais
de polo Museo do Pobo Galego este simposio estivo organizado polo Grupo ILLA e
por </span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">Murguía, Revista Galega de Historia</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">.
As actas deste simposio verán a luz en 2017, constituíndo unha nova achega
bibliográfica para a conmemoración do centenario das Irmandades da Fala. Pola
súa parte, o Consello da Cultura Galega organizou o congreso internacional “O
contexto internacional das Irmandades da Fala. As nacionalidades na Europa de
entreguerras: de Imperios a nacións”, desenvolvido os días 6 e 7 de outubro de
2016. Podemos destacar tamén as xornadas “As Irmandades da Fala en Compostela,
1916-2016”, organizadas pola Agrupación Cultural O Galo entre os meses de
outubro e novembro de 2016. Iso sen contarmos as numerosas conferencias e
palestras organizadas ao longo do país. Non podiamos rematar sen lembrar a
exposición </span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">Saúde e Terra Irmá(n)s! </i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">que
promovida pola Deputación da Coruña, o Museo do Pobo Galego e a Real Academia
Galega percorreu as principais cidades do país.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">Artigo publicado</span><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"> na revista </span><i>Murguía, Revista Galega de Historia</i><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">, núms. 35-36, xaneiro-decembro de 2017, p. 169-174. (<a href="http://es.calameo.com/read/001067493984966633ab3">ver</a>)</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-20448449818979418602017-12-18T16:48:00.001+01:002017-12-18T16:53:18.392+01:00O LEVANTAMENTO DE 1846 E O NACEMENTO DO GALEGUISMO<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAV6liJyyIx2rNAULpESuB5Q5bmGgR6fCEK_d0BObMKc8211p2P0AmsXzRXgufm4knJCz41dNug5bFlTFiNLIbHxC6CMpX1C2rFlHlaBKEc2YAitlsOOxf_BgiwdIid4sw4BWAEFnvNoM/s1600/EL+LEVANTAMIENTO+DE+1846.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1469" data-original-width="941" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAV6liJyyIx2rNAULpESuB5Q5bmGgR6fCEK_d0BObMKc8211p2P0AmsXzRXgufm4knJCz41dNug5bFlTFiNLIbHxC6CMpX1C2rFlHlaBKEc2YAitlsOOxf_BgiwdIid4sw4BWAEFnvNoM/s320/EL+LEVANTAMIENTO+DE+1846.jpg" width="204" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hai
libros destinados a perdurar. Mesmo no ámbito da Historia, onde a sucesión de
novas investigacións remata pondo en cuestión os vellos estudos, hai obras que
manteñen a súa vixencia ao longo dos anos. Por poñer uns exemplos: <i>O queixo e os vermes</i>, do italiano Carlo
Ginzburg, libro publicado en 1976 e que remataría por se converter nun dos
fitos da microhistoria. <i>A formación da
clase obreira en Inglaterra</i>, de E.P. Thompson, obra clásica da
historiografía marxista que viu a luz en 1963. Pois ben, en Galiza non estamos
faltos deste tipo de obras, que marcaron un antes e un despois. As seguintes
liñas van dedicadas a unha delas: <i>El
levantamiento de 1846 y el nacimiento del galleguismo</i>, de Xosé Ramón
Barreiro Fernández (Ribeira, 1936), cuxo colofón indica que se rematou de
imprentar o 18 de abril de 1977, na desaparecida editora compostelá Pico Sacro.
A obra celebra, pois, o seu corenta cabodano. Co gallo deste aniversario
lembramos, e asemade homenaxeamos, un libro cuxas páxinas seguen en gran parte
aínda vixentes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
ninguén se lle escapa que o levantamento militar que estoupou en Lugo o 2 de
abril de 1846 foi algo máis que un simple pronunciamento, un dos moitos que
houbo ao longo do século XIX en España. O sistema político da Constitución de
1845 institucionalizou o exercicio do poder en exclusiva por parte do partido
Moderado. Xa que logo, imposibilitados de acceder ao poder por medios legais,
os progresistas, apoiados nos seus líderes militares, lanzáronse a unha campaña
de sublevacións para derrocar aos moderados no poder. Así pois, algo disto hai
no levantamento galego de 1846, pero a súa análise polo miúdo amósanos unha
maior complexidade. Tal foi o que realizou no seu día o profesor Barreiro
Fernández, quen se preguntou ao comezo do seu libro se foi un simple
pronunciamento, un levantamento ou, como o denominaron moitos dos seus
contemporáneos, unha revolución.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Se
ben é certo que nas reivindicacións dos pronunciados están as clásicas demandas
progresistas: aperturismo político, concellos populares, Milicia Nacional... Tamén
é verdade que neste movemento podemos atopar, por vez primeira, unha nidia
reivindicación de Galiza. E quen realizou esa reivindicación? Obviamente a
xeración provincialista que desde comezos da década de 1840 se viña xestando na
Compostela do momento. Tratábase de mozos universitarios que, arredor da
Academia Literaria, procederon a descubrir Galiza como unha entidade de seu,
cuns dereitos inalienábeis que tiñan que ser defendidos. Esa descuberta e
defensa de Galiza fíxose en xornais como <i>El
Centinela de Galicia</i>, <i>El Iris de
Galicia</i>, <i>El Idólatra de Galicia</i>, <i>La Aurora de Galicia</i>... Semellaba que
aqueles mozos, nos que destacaba a figura de Antolín Faraldo, acabasen de
descubrir Galiza como unha entidade política que defender.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Como
era típico do liberalismo español, a dirección política deste levantamento
correspondeu ás Xuntas, primeiro nas localidades e máis tarde, o 15 de abril de
1846, formaríase unha Xunta Central Galega, da que Antolín Faraldo sería o seu
secretario, clara mostra de que os mozos provincialistas estaban na primeira
liña do levantamento. Á pluma de Faraldo debemos o manifesto publicado pola
Xunta Central no seu xornal <i>La Revolución</i>.
Este texto ten dúas partes claramente diferenciadas, que corresponden ás dúas
almas do levantamento das que xa falamos. Por un lado, na primeira parte do
manifesto atopamos o catálogo de reivindicacións do partido Progresista. Por
outra lado, a segunda parte é a máis novidosa pois nela atopamos unha clara
reivindicación de Galiza no seu conxunto. Tal é así que podemos considerar este
texto como un dos documentos fundadores do galeguismo. No libro do profesor
Barreiro Fernández reprodúcese non só este manifesto, senón tamén os que
promulgaron as distintas Xuntas locais espalladas polo país. Paga a pena
reproducir algunhas liñas da proclama da Xunta Central galega, pois amosan ben
ás claras a fasquía provincialista do movemento:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 1.0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">“El pueblo
conquistará en esta revolución lo que le han arrebatado los cómicos de los
pronunciamientos: <i>pan y derechos</i>.
Galicia, arrastrando hasta aqui una existencia oprobiosa, convertida en una verdadera
colonia de la corte, va á levantarse de su humillación y abatimiento. Esta
Junta, amiga sincera del país, se consagrará constantemente á engrandecer el
antiguo reino de Galicia, dando provechosa direccion á los numerosos elementos
que atesora en su seno, levantando los cimientos de un porvenir de gloria. Para
conseguirlo se esforzará constantemente en fomentar intereses materiales,
crear costumbres públicas, abrir las
fuentes naturales de su riqueza, la agricultura y el comercio, y poner en
armonía con la época los hábitos y las ideas que dejó una sociedad decrépita
fundada sobre la ignorancia. Despertando el poderoso sentimiento del
provincialismo, y encaminando á un solo fin todos los talentos y todos los
esfuerzos, llegará a conquistar Galicia la influencia de que es merecedora, colocándose
en el alto lugar á que está llamado el antiguo reino de los <i>Suevos</i>”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 1.0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Atopámonos diante dun
programa claramente rexenerador para Galiza, cunha clara apelación ao pasado
histórico glorioso, base para fundamentar un presente de traballo e un futuro de
gloria. Nesa apelación á Historia, como base un programa político rexenerador,
Antolin Faraldo e os seus compañeiros provincialistas adiantáronse ao traballo
historiográfico que anos máis tarde desenvolverá con brillantez Manuel Murguía.
Non obstante, as esperanzas descritas nesta proclama axiña se ían ver
truncadas, pois as tropas sublevadas comandadas por Miguel Solís foron
derrotadas polas unidades enviadas polo goberno central. Cercados no mosteiro
de San Martiño Pinario en Compostela, a Solís e aos seus camaradas non lles
quedou outro remedio que a rendición. No seu traslado á Coruña para seren
sometidos a xuízo, estes militares foron axustizados na localidade de Carral.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Enganariámonos, non
obstante, se pensamos que o levantamento galego de 1846 non deixou un
importante pouso de cara ao futuro. En efecto, como sinalabamos nas liñas
anteriores, a xeración provincialista ao ser a primeira en levantar a bandeira
de Galiza había de ter unha influencia decisiva no futuro rexionalismo e no
nacionalismo do século XX. É máis, malia que a maioría dos militares fusilados
non eran galegos, os “Mártires de Carral”, como axiña serían coñecidos, converteríanse
nun lugar de memoria para o galeguismo. Tan só dez anos despois dos
acontecementos que acabamos de describir, os estudantes e os obreiros
composteláns xuntáronse nunha comida para conmemorar os acontecementos de 1846.
Foi o “Banquete de Conxo” un acto de afirmación democrática que demostrou que a
semente plantada por aqueles primeiros provincialistas seguía viva. A importancia
da xeración provincialista está no feito de que foron os primeiros, actuaron
como os pioneiros que ensinaron o camiño aos que habían de vir. Quizais foi
Manuel Murguía quen mellor os denominou, anos despois, ao falar dos <i>Precursores</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">E se importante foi a
xeración provincialista, non menos importante foi a monografía que a estudou en
1977 e que, en gran parte, aínda continúa vixente. Celebramos, pois, o corenta
aniversario do libro de Xosé Ramón Barreiro Fernández, desexándolle novos
lectores e lectoras que, seguro, han atopar un documentado estudo sobre o
levantamento galego de 1846.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">El levantamiento de 1846 y el nacimiento del
galleguismo<o:p></o:p></span></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Xosé Ramón Barreiro Fernández<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pico Sacro, Santiago de Compostela, 1977,
250 páxinas</span><span style="font-family: "garamond" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Murguía, Revista Galega de Historia</i>, núms. 35-36, xaneiro-decembro de 2017, p. 165-168. (<a href="http://es.calameo.com/read/001067493edf65fa57987">ver</a>)</span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-46939296173643451092017-10-10T09:22:00.000+02:002017-10-10T09:22:26.078+02:00AS GUERRAS DE CUBA: A RECONCENTRACIÓN<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw8aRUNxtkVBWnGithniMKwMVpFP5Gz8K98C246vxk9zY0yA6ZT8XhLk8q64zViRmbsgAwrbuMvyL8CfI3ZQNZQHgctgrH7ghQ_vVvZk24vNbC6DwZzBIRZ5eNNYBvgz49o_c1BEfd8_g/s1600/LAS+GUERRAS+DE+CUBA.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw8aRUNxtkVBWnGithniMKwMVpFP5Gz8K98C246vxk9zY0yA6ZT8XhLk8q64zViRmbsgAwrbuMvyL8CfI3ZQNZQHgctgrH7ghQ_vVvZk24vNbC6DwZzBIRZ5eNNYBvgz49o_c1BEfd8_g/s320/LAS+GUERRAS+DE+CUBA.jpg" width="212" /></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">A tarefa de perseguir os fíos
de continuidade entre os acontecementos históricos constituíu desde sempre
parte fundamental do traballo da investigación histórica. Este é un dos principais
obxectivos que o historiador suízo Andreas Stucki procura no seu libro <i>Las guerras de Cuba</i>, publicado en castelán
pola editorial «La Esfera de los Libros» (o orixinal en lingua alemá apareceu
en 2013). A obra de Stucki céntrase nun dos aspectos máis controvertidos do
conflito independentista cubano: a reconcentración da poboación civil levada a
cabo polas autoridades coloniais españolas. O internamento obrigatorio dos
habitantes das zonas rurais, como medio de combater las guerrillas
secesionistas, quíxose ver como un precedente dos campos de concentración do século
XX. Esta idea é, precisamente, a que pretende verificar Stucki a través do seu
estudo. Para responder ás teses do seu libro, este historiador explora tanto os
arquivos militares españois </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">o Archivo General Militar de Madrid</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"> sobre todo˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"> como os arquivos provinciais cubanos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">O estudo da
reconcentración en Cuba centrouse tradicionalmente na época da súa principal
aplicación, a saber, a guerra de independencia que vai de 1895 a 1898. Ora ben,
o autor deste libro va máis alá, e procura posíbeis antecedentes nos anteriores
conflitos secesionistas cubanos, basicamente a coñecida como “Guerra dos Dez Anos”
(1868-1878). Efectivamente, Stucki chega á conclusión de que os militares españois
pensaron a reconcentración da poboación civil, como estratexia militar
contraguerrilleira, con anterioridade ao seu principal desenvolvemento partir
de 1896. Non obstante, este historiador matiza o feito de que a reconcentración non se pensou soamente para un contexto colonial (é dicir, excepcional).
Así, non faltaron os militares que propuxeron a concentración da poboación civil
durante a Terceira Guerra Carlista (1872-1876) nas provincias vascas e Navarra.
Tal situación non debemos contemplala como algo abraiante, pois tanto o
conflito cubano como o carlista eran simultáneos no tempo. Por outra parte, foron
numerosos os oficiais españois que participaron en ambas guerras </span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">o xeneral Arsenio Martínez Campos,
como exemplo relevante</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">˗</span><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">.
Finalmente, non debemos esquecer que para os militares e para a maior parte da
opinión pública española o conflito cubano era interpretado como unha guerra
civil, máis que como unha contenda colonial e periférica.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A postura dos militares
españois diante da reconcentración da poboación foi mudando ao longo da guerra
e, con ela, a estratexia militar. Así, o goberno español enviou nun primeiro
momento a Cuba ao xeneral Arsenio Martínez Campos, xa que este militar rematara
con éxito en 1878 o primeiro gran conflito secesionista cubano. Cunha táctica
eminentemente pactista e tendente a buscar o acordo, Martínez Campos, malia que
barallou a idea, non desenvolveu a estratexia de reconcentración. Este xeneral
no só non acadou rematar a guerra, senón que non foi quen de frear a invasión
das provincias occidentais por parte do Exército Libertador Cubano (ELC), téñase
en conta que era precisamente na zona occidental da illa onde se concentraban a
maior parte dos enxeños azucreiros e as plantacións de tabaco, isto é, onde se situaba
a principal riqueza económica de Cuba. Nas guerras anteriores, a loita circunscribírase
á parte oriental de Cuba, moito máis rural e agraria. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Perante esta situación, na
procura de dar un xiro radical á guerra, o goberno español enviou a Cuba ao xeneral
Valeriano Weyler Nicolau, que sen ningún tipo de escrúpulos desenvolveu en toda
a súa intensidade a estratexia de reconcentración. Tradicionalmente a
investigación situaba o comezo da política de internamento da poboación rural o
21 de outubro de 1896, data do bando que impuña a reconcentración na rica
provincia de Pinar del Río. Non obstante, no traballo de Stucki sinálase un
importante precedente: o bando do 16 de febreiro de 1896 que estabelecía a política
de reconcentración na xurisdición de Sancti Spíritus e as provincias de Puerto
Príncipe e Santiago de Cuba. En calquera caso, esta táctica de guerra acabou
por se estender a toda Cuba, causando en moi pouco tempo un auténtico drama
humano, diante da imposibilidade de atender as necesidades da poboación
desprazada. Weyler pasou á historia como o <i>monstro
</i>que ordenou á concentración e, polo tanto, o principal responsábel das mortes
causadas pola fame e a enfermidade. Stucki, sen negar a responsabilidade do xeneral
español, non o sinala como único culpábel, pois moitas das acción do ELC tamén
contribuíron a empeorar a situación dos internados.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Aspectos
como a corrupción das autoridades coloniais ou a indiferenza dos mandos
militares cara ás súas tropas eran xa coñecidos. Non obstante, as cifras que
atopamos neste libro seguen abraiándonos. En efecto, aproximadamente o 22 % dos
soldados españois destinados en Cuba faleceron sen combater, fundamentalmente a
causa dos rigores do clima, as enfermidades ou a deficiente alimentación. Ora
ben, Stucki vai máis alá. A corrupción, amplamente xeneralizada no bando
español, pódese atopar tamén do lado independentista. Así, o autor verifica que
moitos cargamentos de armas ˗procedentes dos Estados Unidos˗ eran desviados
cara ao mercado negro.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Se ben é certo que desde o
punto de vista militar a estratexia de Weyler favorecía ás armas españolas, tamén
o é que as consecuencias propagandísticas motivaron o seu fracaso final. Isto é
así porque o conflito cubano pode considerarse como unha das primeiras «guerras
mediáticas» contemporáneas. En efecto, os rebeldes cubanos xogaron con acerto a
baza da propaganda, expondo ao mundo os dramáticos resultados da política de
reconcentración, estratexia na que a prensa norteamericana tamén tivo un papel
decisivo. A sensibilizada opinión pública estadounidense presionou ao seu
goberno, quen non tardou en queixarse diante do goberno de Madrid, que en pouco
tempo tivo que facer fronte a una multitude de queixas internacionais sobre a
súa política en Cuba.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A presión internacional contribuíu
á queda do goberno conservador de Antonio Cánovas del Castillo, que foi
sucedido polo liberal Práxedes Mateo Sagasta. Este cambio de goberno anticipaba tamén a substitución do xeneral Weyler. Así, o xeneral Ramón Blanco Erenas foi
enviado a Cuba para tratar de calmar á opinión pública internacional. O novo
mando militar non só flexibilizou a reconcentración, tamén promoveu un crédito
de cen mil pesos para aliviar o drama humano causado pola reconcentración, que xa
naquela altura causara entre 155.000 e 170.000 vítimas mortais. No capítulo sétimo
deste libro realízase unha pormenorizada análise dos efectos da reconcentración
en cada unha das provincias cubanas. Unha nova táctica militar máis moderada,
xunto coa concesión dun réxime de autonomía a Cuba a partir do 1 de xaneiro de
1898, contribuíu a mellorar a imaxe de España. Non obstante, a explosión do acoirazado
norteamericano «Maine» na baía da Habana, o 15 de febreiro de 1898, agoiraba a
intervención dos Estados Unidos na guerra de Cuba e, a fin de contas, a perda das
derradeiras colonias del imperio español. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Finalmente, un bando do 30
de marzo de 1898 puxo fin oficialmente á reconcentración na illa. Ora ben, a
situación non se normalizou de inmediato, a fame e os andazos continuaron
causando vítimas; aínda máis, o bloqueo norteamericano levou a un endurecemento da
situación, co que se engadiu un novo actor ás consecuencias dramáticas dos
internamentos. Andreas Stucki, deste xeito, conclúe que se ben existe una
explicación estrutural no uso dos campos de concentración entre os séculos XIX
y XX, esta débese máis a que diferentes </span><i style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">problemas</i><span style="font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">
levaron a unha mesma solución, que a que haxa efectivamente conexión e fíos de
unión entre a reconcentración española en Cuba e os campos de concentración do nazismo e outros similares.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Las guerras de Cuba. Violencia y campos de concentración (1868-1898)</span></i></b><b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Andreas Stucki<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
</span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Madrid, La Esfera de los Libros, 2017, 413 páxinas</span></span><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;"><br /></span>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">Versión galega da recensión publicada en castelán na revista </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">Pasado y Memoria. Revista de Historia Contemporánea</i><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">, nº 16 (2017), p. 250-254. (</span><a href="https://pasadoymemoria.ua.es/article/view/2017-n16-resena-las-guerras-de-cuba-violencia-y-campos-de-concentracion-1868-1898" style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">ver</a><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">)</span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-70785204126137010952017-09-05T09:06:00.002+02:002017-09-05T09:06:33.139+02:00O FECUNDO LEGADO DAS IRMANDADES DA FALA<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqmFDRgan60HRbyn8vndK7dKKsShyTosxlmrhEMM7l6UzTjiSmdcwyAuJA6I2FH_Vu4RHsJqh8BsEO-aeKFAzxpsvLo2T95cKjKoHCNaZ54QJOgiDKCjTzRE4xD3SdieIDeaI1PrqVRbc/s1600/As+Irmandades+da+Fala.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqmFDRgan60HRbyn8vndK7dKKsShyTosxlmrhEMM7l6UzTjiSmdcwyAuJA6I2FH_Vu4RHsJqh8BsEO-aeKFAzxpsvLo2T95cKjKoHCNaZ54QJOgiDKCjTzRE4xD3SdieIDeaI1PrqVRbc/s320/As+Irmandades+da+Fala.jpg" width="210" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
conmemoración do centenario das Irmandades da Fala en 2016 deu pé a unha vizosa
produción bibliográfica. Na maioría dos casos atopámonos con libros colectivos,
visións de conxunto verbo deste importante movemento cultural e político. Ten
lóxica que así sexa, pois as Irmandades, apoiándose na inicial reivindicación
da lingua galega, axiña asumiron un programa de demandas sociais, culturais e
políticas. A elas debemos o nacemento e organización do primeiro nacionalismo
galego. Xa que logo, dedicamos as seguintes liñas a comentar unha destas obras:
<i>As Irmandades da Fala (1916-1931).
Reivindicación identitaria e activismo socio-político-cultural no primeiro
terzo do século XX</i>, coordinada polo profesor da Universidade da Coruña
Uxío-Breogán Diéguez e editada por Laiovento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As Irmandades
da Fala compartiron pulo co espallamento do agrarismo e o desenvolvemento do movemento
obreiro; a estes dous movementos están dedicados os dous primeiros traballos do
libro que analizamos. O profesor Carlos Velasco Souto é o encargado de comentar
as principais características do agrarismo. En xeral as relacións das
sociedades agrarias cos movementos políticos que lles eran contemporáneos
resultan complexas e veñen determinadas sobre todo polos intereses desas forzas
ao pretender mobilizar aos labregos no seu favor. Xa que logo, ao longo dos
anos houbo momentos en que, tanto aos dirixentes agrarios como aos líderes das
Irmandades, lles interesaba camiñar xuntos; pola contra, cando os intereses
políticos así o esixiron, tomaron vieiros diferentes. Caso semellante é o do
movemento operario, analizado por Dionisio Pereira. Cómpre dicir, así é todo,
que os dirixentes obreiros foron moitos menos permeábeis que os agraristas.
Malia que houbo relacións destacábeis, caso de Xosé Pasín e Lois Porteiro en
Compostela, ou as apelacións realizadas na V asemblea nacionalista por se
achegar ao mundo do traballo, en xeral as Irmandades e os partidos obreiros
tiveron poucas canles de comunicación.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
reivindicación lingüística das Irmandades é analizada por Pilar García Negro.
Se en algo destacaron os dirixentes <i>irmandiños</i>
foi na súa férrea defensa do monolingüísmo en galego, situación da que se
diferenciaron dos rexionalistas que os precederon. Neste senso, no seu traballo
García Negro analiza precedentes de reivindicación da lingua galega, como o do
profesor e escritor Manuel García Blanco, centrándose logo nos traballos en
defensa do idioma de Ramón Vilar Ponte.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os aspectos
políticos das Irmandades son estudados nos traballos de Justo Beramendi e
Uxío-Breogán Díeguez. O profesor Beramendi explica no seu estudo o proceso
paulatino de ruptura co rexionalismo e o nacemento do nacionalismo galego.
Neste senso, este historiador fai fincapé no pulo transformador das Irmandades,
nas súas palabras: “Sen o impulso inicial das Irmandades, sen a ideoloxía e o
sentimento nacionalista que se xeraron no seu seo non serían concebibles nin o
vizoso corpo teórico-ensaístico da chamada Xeración Nós, nin o florecemento
cultural e literario dos anos vinte e trinta, nin o Seminario de Estudos
Galegos, nin o Partido Galeguista da II República nin o primeiro proceso
autonómico tal e como foi” (p. 63). Pola súa banda, o traballo de Uxío-Breogán
Diéguez pasa revista aos principais fitos políticos das Irmandades: desde o
lanzamento d’<i>A Nosa Terra</i> como
voceiro do movemento, pasando pola loita electoral e a elección de Lois Peña
Novo como primeiro cargo electo nacionalista, até a creación dun imaxinario nacionalista de
seu, cun calendario nacional galego: “Estas datas encadrábanse na necesaria recuperación
da memoria histórica galega, así como a favor da creación dun imaxinario
colectivo patriótico, en definitiva, dunha conciencia nacional galega” (p.
103). E, finalmente, os primeiros intentos de artellar unha alianza dos
nacionalismos periféricos (Triple Alianza, 1923).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">No eido
político tamén incide o traballo de Xoán Carlos Garrido Couceiro. A intención
deste autor é sinalar os límites dos movementos sectoriais e sindicais
desenvolvidos a escala local, e para facelo acode á figura de Xacinto Crespo,
líder do Directorio de Teis. Pola contra, quere subliñar Garrido Couceiro a
necesidade de transcender o ámbito sectorial e local, parar asumir unhas
reivindicacións nacionais, neste segundo caso o exemplo escollido é o de Antón
Lousada Díeguez, un dos principais líderes das Irmandades da Fala. Non podía
faltar na obra un estudo de caso, do cal se responsabiliza Xesús Torres
Regueiro coa súa análise da Irmandade da Fala de Betanzos. Neste traballo
analízanse os importantes xogos florais de 1918, a destacada actividade teatral
desenvolvida en Betanzos como medio idóneo para prestixiar o galego, as
cambiantes relacións co poder político local e, finalmente, a decisión dos <i>irmandiños</i> betanceiros de apoiar a
Irmandade Nazonalista Galega (ING), no contexto da crise de 1922. Neste senso,
cómpre lembrar que o xornal local da Irmandade ˗<i>Rexurdimento</i>˗<i> </i>foi na súa
segunda época voceiro nacional da ING.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">No programa
político das Irmandades, aprobado na asemblea de Lugo en novembro de 1918,
aparece o recoñecemento da igualdade de dereitos para a muller. E é que no seo
das Irmandades da Fala as mulleres xogaron un importante rol, tal e como se
deixa ver no traballo de Aurora Marco, o cal pasa revista non só á decisiva
achega das mulleres (como nos cadros de Declamación), senón ao caso particular
de Amparo López Jean, que tivo ao longo da II República a súa principal época
de actuación, á fronte da “Agrupación Republicana Feminina” da Coruña.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Testemuña da
amplitude de miras das Irmandades da Fala son os dous últimos traballos do
libro. Ramón Rodríguez Palleiro (</span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Moncho
do Orzán</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">) pasa revista ao fecundo traballo dos coros e cadros de
Declamación, que tiveron nesta época unha gran expansión. Para facelo acode ao
caso particular de “Cántigas da Terra”, da Coruña. Pola súa parte, Henrique
Rabuñal pon de relevo no seu estudo a importancia que os líderes das Irmandades
concedían ao teatro. Nas palabras deste autor: “Un teatro que é arte social,
esteticamente plural, pero tamén espello do activismo irmandiño e instrumento
de dignificación idiomática e de espallamento e apostolado galeguista” (p.
269). A través do traballo de Rabuñal temos acceso tanto aos principais autores
desta época como ás súas obras máis senlleiras.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt; font-variant-caps: small-caps; font-variant-numeric: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As Irmandades da Fala (1916-1931). Reivindicación identitaria e
activismo socio-político-cultural no primeiro terzo do século XX<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Uxío-Breogán
Diéguez Cequiel (Coord.)<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Laiovento, 2016,
293 páxinas</span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Grial</i>, nº 214, abril-xuño de 2017, p. 80-81 (<a href="https://es.calameo.com/read/0010674939df0c2cd4ea9">ver</a>)</span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-13777331828959449052017-06-27T11:46:00.000+02:002017-06-27T11:46:06.158+02:00CARTAS DE SUÁREZ PICALLO A BLANCO AMOR<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnV_DzjiAIs3QTebIZEMemUFDu1_4cFHTcXvVMsC4mfeqfpHdX_iFAVyW-8JclYcSGDysNr96wy4SGyOTFKxbCyTCsuFrMnwH1XjvAw-buli_Hk93C-CKufxHI_C1ZkkhAy1gQd1g9neY/s1600/Querido+Eduardo.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnV_DzjiAIs3QTebIZEMemUFDu1_4cFHTcXvVMsC4mfeqfpHdX_iFAVyW-8JclYcSGDysNr96wy4SGyOTFKxbCyTCsuFrMnwH1XjvAw-buli_Hk93C-CKufxHI_C1ZkkhAy1gQd1g9neY/s320/Querido+Eduardo.jpg" width="213" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Máis alá das
grandes ideas e dos proxectos políticos as relacións persoais e afectivas xogan
un papel sobranceiro no devir dos pobos, aínda que, na maioría das veces, non
sexan tidas en conta. No percurso vital de Ramón Suárez Picallo (1894-1964) a
súa relación de amizade con Eduardo Blanco Amor (1897-1979) foi determinante,
cando menos, para a súa chegada ao galeguismo. E que mellor mostra dese
especial vínculo que as cartas que o de Sada enviou ao de Ourense, misivas que
veñen de se publicar, baixo o título <i>Querido
Eduardo. Cartas de Suárez Picallo a Blanco Amor</i>, na nova editora Chan da Pólvora.
En efecto, neste coidado volume reprodúcense as vinte e cinco cartas que se
conservan no arquivo Blanco Amor da biblioteca da Deputación de Ourense, cunhas
fronteiras temporais entre 1931 e 1946. A introdución e as notas son
responsabilidade de Antón Lopo. Estas cartas publícanse por primeira vez
conxuntamente nun libro, se ben en xullo de 1993 xa viran a luz no suplemento
«Revista das Letras», do xornal <i>O Correo
Galego</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sexa porque se
trata de documentos persoais, sexa pola decisión do editor destas cartas, o
certo é que neste libro abórdase con valentía e sen prexuízos a homosexualidade
de ambos protagonistas. Este é un tema que, a pesar de ser coñecido, na maioría
da bibliografía omítese deliberadamente, sobre todo no caso de Ramón Suárez
Picallo. En efecto, nese senso Lopo teno claro: “A homosexualidade reforzaba a
súa unión fronte a unha contorna agresiva e «facíaos máis íntimos»...” (p. 19).
Para o caso que nos ocupa non é este un tema sen importancia, pois, como máis
arriba comentabamos, foi Blanco Amor quen turrou de Suárez Picallo para o
galeguismo. Os comezos políticos do emigrante sadense estiveron situados na
esquerda comunista e no sindicalismo<a href="file:///Z:/DOCUMENTOS/RESE%C3%91AS/Querido%20Eduardo.doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>. E
iso foi así mestres Eduardo Blanco Amor non lle <i>descobre</i> Galiza a Ramón Suárez Picallo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Canto á
distribución das cartas, catorce misivas corresponden ao tempo da República e
da Guerra Civil, mentres que as once restantes sitúanse na etapa do exilio. A
primeira parte da correspondencia achéganos ao labor de Suárez Picallo como
deputado, amosando o seu compromiso cos sectores produtivos de Galiza. Teima
tamén en ver recoñecidos os dereitos dos emigrantes, para o cal solicita a
axuda de Blanco Amor, pedíndolle que mande ao Congreso dos Deputados o xornal <i>Galicia</i>, voceiro da Federación de Sociedades
Gallegas (FSG) e que dirixía o de Ourense en Bos Aires. Nunha carta do 15 de
xaneiro de 1932 pode lerse: “<i>Galicia</i>
sale muy bien. Tus editoriales magníficos y algunos proféticos. Cuánto te
alegraría ver el día que llega <i>Galicia</i>,
con su título grandote, abierta sobre más de cuarenta escaños y pasar de mano
en mano” (p. 38). Proféticas tamén eran as palabras de Suárez Picallo tras o
asasinato de José Calvo Sotelo, cando afirmaba que a guerra civil xa estaba na
rúa (carta de 12-06-1936). Neste senso, para o deputado galeguista a consecución
da autonomía era clave para que Galiza puidera salvarse por si soa. En efecto,
a loita polo Estatuto galego estivo entre as súas principais preocupacións, tal
e como pode apreciarse a través destas cartas. Esta correspondencia tamén nos
achega ao importante labor de Suárez Picallo ao longo da Guerra Civil, ben
organizando milicias galegas, ben na intensa propaganda. Así é todo, e
agoirando o final da contenda, nunha carta de 25 de decembro de 1936 clama pola
unidade da emigración, onde sitúa o futuro de Galiza: “Por encima de todo, se
impone la unión más estrecha entre todos los sectores antifascistas de nuestros
emigrados, prescindiendo de cuanto pueda ser motivo de discordía. Sobre esta
base Galicia se salvará. La salvarán sus hijos, emigrados. Esa enorme reserva
física y espiritual que Galicia posee, como ningún otro país, fuera de sus
fronteras, es hoy la única gran esperanza” (p. 58).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A maioría das
cartas do exilio teñen como orixe Santiago de Chile, aínda que as dúas primeiras
proceden da República Dominicana, a onde Suárez Picallo chegou tras un breve
paso por Nova York. As dificultades económicas, o desarraigo e a dor pola perda
dos seus familiares (especialmente o seu irmán Antón) son as características
que máis nos impresionan neste conxunto de cartas. Xunto a estas
peculiaridades, nestes textos apreciamos o seu visceral anticomunismo, teima
que lle quedara desde que nos días da Guerra Civil tivera que defender como
avogado a dirixentes anarquistas encarcerados polos comunistas. Esta fixación contra
os comunistas españois afectará tamén á súa relación con outros líderes
galeguistas, caso de Castelao, a quen lle afea a súa subordinación ao PCE. Así,
nunha carta de 1942 podemos ler: “Castelao, desde que foi a Rusia, entregouse
por enteiro. Aplebeyárono. En New York anduvo tolo pra que eu o axudase a
servir o P.C. Eu botei vinte blasfemias seguidas e díxenlle que estaba
irremisiblemente perdido se non reaccionaba. Non reaccionou e está feito unha
piltrafa política”<a href="file:///Z:/DOCUMENTOS/RESE%C3%91AS/Querido%20Eduardo.doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
(p. 75). Porén, co paso dos anos estas diverxencias políticas vanse atenuando,
dando paso a posicións máis conciliatorias, entre outras cousas motivadas polo
cansazo e a enfermidade.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Por riba de
desavinzas e discusións, a relación entre Suárez Picallo e Blanco Amor
mantívose ao longo dos anos e déixase sentir na escrita da súa correspondencia,
desde o comezo até o final. Como escribía o galeguista de Sada nunha carta de 6
de setembro de 1931: “Nuestra amistad, clara y luminosa, está más allá de los
triunfos y de las derrotas, más allá de nuestros defectos y de nuestras
virtudes, más allá del bien y del mal. Más allá de todo” (p. 28). E esta, se
cadra, é a principal característica desta colección epistolar: a historia dunha
duradeira amizade acompañada dun decidido compromiso galeguista.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///Z:/DOCUMENTOS/RESE%C3%91AS/Querido%20Eduardo.doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL"> Para a actividade política do
primeiro Suárez Picallo resulta moi interesante a publicación SUÁREZ PICALLO,
Ramón: <i>Años de formación política:
selección de textos, 1916-1931</i>, Bos Aires: Editorial Alborada, 2008
(introdución, selección e notas de Hernán M. Díaz). Recolle esta obra unha
escolma de artigos que viron a luz en publicacións da esquerda arxentina e en
revistas da colectividade galega en Bos Aires.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///Z:/DOCUMENTOS/RESE%C3%91AS/Querido%20Eduardo.doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="GL" style="font-size: 10pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL"> As desavinzas con Castelao
datan de, polo menos, a estadía de ambos en Nova York. O de Rianxo tampouco
ficaba atrás e nunha carta a Sebastián González, datada o 5 de setembro de
1939, podemos ler: “…os vividores da guerra a quen Picallo se entregou por
catro codias de pan e catro agarimos e louvanzas á súa sabiduría de abogado. E
non foi porque a Picallo non lle dixera o que tiña que dicirlle, pero foi
inútil. Non me escoitou e sigueu decindo que eu estaba entregado aos comunistas
e deulle azos a uns imbéciles que chegaron a decir que estou a soldo da Unión
Soviética. ¡Imaxínate a que extremos conduce a pederastía!”. Nótense tamén as
desafortunadas alusións de Castelao á homosexualidade de Suárez Picallo. Poden
seguirse estas discusións no libro de ALONSO MONTERO, Xesús: <i>Castelao na Unión Soviética en 1938</i>,
Vigo: Xerais, 2012, p. 166-173.</span></span><span style="font-family: "garamond" , "serif"; mso-ansi-language: ES;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Querido Eduardo. Cartas de Suárez Picallo a
Blanco Amor<o:p></o:p></span></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Antón Lopo (Introdución e notas)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Chan da Pólvora, Santiago de Compostela,
2016, 88 páxinas<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Murguía, Revista Galega de Historia</i>, nº 34, xullo-decembro de 2016, p. 151-153. (<a href="https://es.calameo.com/read/001067493e1fd112d6e08">ver</a>)</span></div>
</div>
</div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-84922449376293119612017-05-18T09:51:00.001+02:002017-05-18T09:51:54.066+02:00LEMBRANZA DE RAMÓN DE VALENZUELA<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8Ec-943it6L9_1cYOp4I9vJjoPyKJNywsO5fpoOKq1srzB-IZOiSUJwZa4fmMfbNjgTftbPnTwNWaCAV14875CkH_y7uH9h2yc_DNdQwSDzxhIxfDUH_hgPa0OjN7iUivdAPhbnEVV-M/s1600/Ram%25C3%25B3n+de+Valenzuela.jpe" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8Ec-943it6L9_1cYOp4I9vJjoPyKJNywsO5fpoOKq1srzB-IZOiSUJwZa4fmMfbNjgTftbPnTwNWaCAV14875CkH_y7uH9h2yc_DNdQwSDzxhIxfDUH_hgPa0OjN7iUivdAPhbnEVV-M/s1600/Ram%25C3%25B3n+de+Valenzuela.jpe" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As vivencias de Ramón de Valenzuela
Otero (Silleda, 1914 – Sanxenxo, 1980) tiveron fonda pegada na súa obra. Autor
de dous romances que son hoxe testemuño da represión violenta que o franquismo
exerceu sobre a poboación galega. Estudante en Santiago de Compostela, primeiro
de Dereito e Filosofía e Letras e máis tarde en Maxisterio, axiña se había de
vincular aos ambientes galeguistas; ademais de membro da sección de etnografía
folclore do Seminario de Estudos Galegos foi afiliado ás Mocedades Galeguistas.
A súa carreira literaria comezou cedo, pois nos anos 1934 e 1935 desenvolveu
unha importante actividade como conta contos, ben en teatros, ben a través da
radio, empregando o alcume de «Pepe dos Cestos». Obrigado a alistarse no
exército rebelde, pasa logo ao bando leal combatendo no V Corpo do Exército
Popular da República ao mando de Enrique Líster. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Coa derrota da República marcha a
Francia, mais foi devolto ás autoridades franquistas polos nazis. Pasou por
varios campos de traballo até que conseguiu saír en liberdade. Casou con María Vitoria
Villaverde, filla do deputado republicano e membro do Consello de Galiza
Elpidio Villaverde. En 1949, tras acadar o indulto definitivo, marcha á
Arxentina, onde desenvolvería unha importante actividade cultural. Afiliado ao
Partido Comunista, en 1966 regresou a España. Foi autor da peza teatral <i>As bágoas do demo</i>, posta en escena por
Eduardo Blanco Amor en 1964. Tamén deu ao prelo o libro de relatos <i>O Naranxo </i>en 1974. Xa en 1980 publicou <i>Era tempo de apandar</i>, novela na que
recreaba o seu paso polos campos de traballo franquistas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En 1957 publicou en Bos Aires o seu
romance <i>Non agardei por ninguén</i>, na
Editorial Citania, a mesma onde Blanco Amor publicou <i>A Esmorga</i>. A cuberta da novela foi deseñada por Luís Seoane. Desta
obra reproducimos dous fragmentos que nos amosan ben ás claras a violencia que
o franquismo exerceu sobre Galiza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">* * *<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ramón de Valenzuela: <i>Non agardei por ninguén</i>, Vigo: Xerais,
1989.<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Despois dun curto silencio, e xa
en compaña de María que se nos achegou, o dono seguiu.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nestes tempos cómpre tomar todas
as precaucións, a aínda todas son poucas. Estas xentes non estiveron nunca en
cousas de política, e mal poderán saber se a súa é boa ou ruín. Uns andaron co
crego, e se o coñecen a vostede tomarano por un xudeu. Outros andaron contra do
crego e tomarano como un comprometedor. Os que berraron hai un mes Viva Galicia
co Estatuto, berran hoxe Arriba España cos cregos. E non pense que vai niso
ruín intención nin espírito de traidoría. O que pasa é que para eles a cuestión
non ten importancia e van con quen manda ou lles parece máis forte ou máis
interesante. Eu mesmo doume conta do que isto é porque xa atopei dous mortos na
estrada de Turces, e os dous parecían xente principal, e sei que a Garda Civil
está xuntando mozos, os máis burros que atopa, e dálles pistolas e fusís.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A vella terciou na conversa, e
cun nó na gorxa dixo:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Don Gonzalo, aínda que os que
están non teñan intención de o descubrir, pode ser que se lles escape unha
verba.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Non, meus amigos, xa sei que non
debo quedarme nesta casa. Tencionaba de vir un intre a descansar, e vexo que se
torceu o meu descanso.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−O descanso no, don Gonzalo. De
aquí non se vai sen descansar e xantar –dixo o vello.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Xantamos Henrique e mais eu do
amañado para os malladores. Comiamos calados e reflexivos, matinando futuros
complexos. Nun intre que quedamos sós exclamei:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Pobre terra!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Pobre xente –respondeu
Henrique−. Ímonos cara a Braobre e dirémoslle que voltamos para Trasdeza. (p.
52-53)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">* * *<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3W8TV9eTkOwzIVl71Zn5wiYl0tRiE9Wsx3KSpNX-q8XPuKLJSkdVdxq8-mTActxc9NOhQE3on93Ih0g9FGq4frFrzUrkEExCVFwtEbwARYzNEiedhJtazcu-yQ5z6jfScQqoUGnA7z_U/s1600/Capa+Non+agardei+por+n%25C3%25ADngu%25C3%25A9n.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3W8TV9eTkOwzIVl71Zn5wiYl0tRiE9Wsx3KSpNX-q8XPuKLJSkdVdxq8-mTActxc9NOhQE3on93Ih0g9FGq4frFrzUrkEExCVFwtEbwARYzNEiedhJtazcu-yQ5z6jfScQqoUGnA7z_U/s320/Capa+Non+agardei+por+n%25C3%25ADngu%25C3%25A9n.jpg" width="225" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Quedamos durmidos; non sei se
Ansede dixo algo máis, pero eu atopeime tan a gusto como xa ía tempo non me
sentira. Aquela noite soñei coa claudieira convertida en meniña loira que me
daba bicos en vez de claudias.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Cando acordamos eran as sete da
mañá, mais en vez de nos erguer, seguimos deitados un anaco. Nunha fontela da
beira coa navalla de Ansede afeitámonos un ao outro. Eran as once cando nos
diriximos cara ao castro, non pola fraga, senón polo arrodeo que eu sabía da
antenoite.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Cando abrimos a porta topamos a
Pepe de Matos deitado enriba das pallas. Ao vernos brincou cara a nós chorando
sen folgo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¿Que pasou? Conta. ¿Que pasou?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Choraba cada vez máis forte,
quería falar e non podía. Nas súas frases entrecortadas berraba como afogado:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Matárono! ¡Matárono!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Levámolo a fóra medio esvaído.
Pepe fíxolle beber un grolo de coñac, e despois de agardar que se serenase,
díxolle con voz imperativa:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Somos guerrilleiros e non
meniños. Xa entendo que mataron a Xosé de Brabil. Cobra ánimo e cóntame todo.
Eu preciso saber todo. ¡Fala!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O relato do neno foi curto. Máis
tarde puidemos completalo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pepiño de Matos e Xosé de Brabil
tiñan que pasar aquela noite á beira do Murallón. A súa misión principal era
pórse en contacto cun mozo da vila que xa por dúas veces os abastecera de pan e
que promete vincular a nosa cuadrilla con outra que estaba na serra da Rocha. O
enlace non tiña vantaxe ningunha a xuízo de Ansede que levaba como norma
“Cantos máis xuntos, nas nosas condicións, maior branco para os inimigos”; pero
o contacto co mozo importaba non deixalo. Xunto dunha toxeira, e detrás dun
valado, a cen metros da casa de Lois de Cancela, deitáronse os dous e quedaron
durmidos. Alborexaba cando os espertou un barullo de xente que estaba rodeando
a casa.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Xosé ergueuse de súpeto e agarrou
con violencia a Matos. Primeiro sentiron pánico, como se estivesen rodeados.
Xosé contivo ao neno que quería fuxir correndo, e díxolle case ao ouvido:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Lois non está na casa; foi dos
primeiros que se botou ao monte. Non sei que pode ser isto. Non sei que poderán
vir buscar.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Saberán que andamos nós perto de
aquí –contestou Pepiño.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Non hai razón para que nos
busquen alí. Arranxa ben as armas. Imos ver de fuxir, pero agarda un pouco.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Eran dez, entre falanxistas e
Gardas Civís. Daban voltas arredor do palleiro e do hórreo. Varios pulsaban o
tarabelo da porta da eira que se non abría. Todos estaban armados con <i>naranjeros</i> de 52 tiros.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Cando comprenderon que a casa
estaba ben cercada empezaron a petar coas culatas na porta e a pedir que saíse
Lois.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lois efectivamente estaba na
casa. Chegara aquela mesma noite. Tivera noticia de que a súa nai estaba
morrendo e que chamaba por el a cotío. Entrara con todas a precaucións e estaba
seguro de non ser visto por ninguén.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A nai parecía reposta ao ver ao
fillo. Despois da primeira aperta xa non tiña máis inquedanza que o perigo que
o rapaz puidese correr. Queríase erguer para lle facer unha boa cea, mais el
contiña nela con agarimos e risadas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Deixa que me erga; o meu mal xa
pasou. Era todo de te non ver. Era todo anguria de peito por non saber onde
andabas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lois deitouse no chan, sen se
espir, enriba dunha manta á beira da cama.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A casa estaba tranquila. Unha
tranquilidade montesía de noite sen vento. Por un tragaluz aberto entraba
recendor de espigas. Apagaron o candil.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−No chan vas durmir mal, meu
nono.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Estou afeito, mamá.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pasado un anaco de tempo sen
horas, a nai achegouse á beira do leito e dixo a modiño.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¿Dormes meu neno querido?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Eu si. ¿E vostede?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Eu tamén.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">E así quedaron durmindo de
verdade.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os primeiros golpes na porta,
seguidos de berros, puxeron a Lois dereito dun pulo. A nai non sabía se
deliraba ou era realidade. O pai berrou dende a fiestra entreaberta:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Lois non está! ¡Lois non está!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−Lois está, que chegou esta noite
−contestáronlle−. Que saia axiña, senón queimamos a casa.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lois miraba polas regandixas das
fiestras. Miraba para a nai. Miraba para si mesmo. Sentía os berros dos
falanxistas a chamar por el. A nai con ollos de tola, turrábase dos cabelos,
mordía nos puños para que non lle sentisen a respiración.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lois abre de par en par unha
fiestra; de súpeto dispáranlle cinco tiros que lle non baten. No claror da alborada
ve a figura da nai posta dereita enriba da cama, botando os brazos ao alto e
traendo as mans á boca para afogar os saloucos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O pai no medio do cuarto berra
con toda a forza do peito:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−<i>¡Ai de Dios! ¡Ai de Dios! ¡Ai de Dios! </i>que nos matan!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os falanxistas cercan a casa con
bencina e préndenlle lume. O lume ergue un resplandor macabro. O mozo baixa
correndo, abre a porta e diante da laparada di:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Matádeme a min! ¡Matádeme a
min! ¡A meus pais non!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os falanxistas desármano,
cóutanlle as mans e un deles báixalle un culatazo na cabeza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Na outra beira do camiño, detrás
do valado do alto, Xosé prepara o Mauser. Pepiño de Matos prega:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¿Fuximos agora?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As vacas na corte senten o
incendio e brúan atronadoras. Xosé de Brabil di: ¡Criminais! ¡Criminais!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">E a súa verba ten unha arista en
cada letra. Apunta, dispara, e un dos que conteñen a Lois cae morto. Volve
disparar e cae outro mal ferido. Pepiño tamén dispara a súa pistola.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os falanxistas descobren a
dirección dos tiros e van cubrirse no valado da beira do camiño. Lois aproveita
para fuxir, pero un Garda Civil bátelle unha descarga no lombo e cae. Cando
Xosé de Brabil o ve tumbado érguese do escondite cunha granada en cada man e
brinca a toxeira co seu corpo de xigante. Lanza as dúas bombas ao grupo de
falanxistas e dous deles saltan no aire e caen con estertores de morte, pero un
Garda enfíalle a ametralladora e Xosé cae xustamente enriba do corpo de Lois.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A nai berra dende a fiestra cos
brazos ergueitos:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">−¡Raios divinos! ¡Raios divinos!
¡Que caia enriba de todos ferro derretido! ¡Que nos abrase os ollos! ¡A min
tamén! ¡Que as vosas mulleres paran víboras adoecidas! ¡Que por todos caia
alquitrán fervendo! ¡Por enriba de todos!; ¡por enriba de min tamén!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As vacas bruaban atoladas na
corte.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O lume prende na roupa da vella
que se afunde coa casa.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Cando chegaron Valladares e Fiz
da Brea, xa estaban sabedores de todo. A nova correra como o vento por todo o
val de Trasdeza, enrequentada pola fantasía popular. Ninguén se explicaba como
un home e mais un neno puideran facer tres mortes e un ferido nun pelotón
provisto de armas automáticas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Díaz e Varela presenciaran todo
dende o cume de Castrovite a dous Km. de distancia. Viron o incendio, ouviron
os tiros e incluso sentiron o bruar das vacas na corte. En previsión de
calquera continxencia, achegáronse a San Queitán seguindo o rodeo do río porque
comprobaron que, en varios sitios, coñecían a existencia do noso cuartel e
temían unha emboscada. </span><span style="font-size: 12pt; text-indent: 1cm;">(p. 66-69)</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-31752902186540656172017-05-05T08:35:00.001+02:002017-05-05T08:35:41.503+02:00OS DEPUTADOS LUCENSES NAS CORTES DE CÁDIZ: LIBERAIS E ABSOLUTISTAS<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_wd5jpjCIjQDKBwHu2txHGnLcU-NeVCNg8h4FA3kqeDN9NIMJuEMZuWcBI_0WS7i_UESrPh3obBDE8u6JN0yjBmp3DFFH2lI5Tg-nOGPpdVHKmEBtbuYwD7fgCr4VK34p0RkEoSQcaJw/s1600/teatro_comico.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="264" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_wd5jpjCIjQDKBwHu2txHGnLcU-NeVCNg8h4FA3kqeDN9NIMJuEMZuWcBI_0WS7i_UESrPh3obBDE8u6JN0yjBmp3DFFH2lI5Tg-nOGPpdVHKmEBtbuYwD7fgCr4VK34p0RkEoSQcaJw/s320/teatro_comico.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Recreación das Cortes de Cádiz</td></tr>
</tbody></table>
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Galiza estivo representada nas Cortes de
Cádiz (lexislatura 1810-1813) por vinte e cinco deputados. A distribución destes parlamentarios
realizouse entre as antigas provincias, correspondéndolle catro á provincia de
Lugo. Por outra parte, a provincia de Mondoñedo, que no futuro desaparecería,
tiña dous deputados nas Cortes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">No seo das Cortes de Cádiz convivían
dúas grandes tendencias. Por unha parte, os liberais eran os partidarios das reformas e da modernización política, foron os que máis traballaron a prol da
nova Constitución. Por outra parte, tamén había deputados conservadores,
proclives a manter o poder das vellas institucións, eran os absolutistas. Na
representación lucense veremos ambas tendencias, porque non era liberal todo o
que relucía.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sen dúbida, o deputado máis liberal que
Lugo enviou ás Cortes foi <b>José Ramón
Becerra y Llamas </b>(1775-1870), natural de Navia de Suarna e veciño de Lugo,
onde en 1808 era rexedor perpetuo do seu concello. Nas Cortes foi membro das
comisións de agricultura, premios e correos. Becerra non destacaría nesta primeira representación parlamentar, mais si na época do Trienio Liberal
(1820-1823) e sobre todo tras o falecemento de Fernando VII (1833), situándose
sempre na esquerda do liberalismo. A súa sinatura aparece no documento orixinal
da Constitución de Cádiz. Na mesma tendencia política podemos situar a <b>Domingo García Quintana</b>, natural de
Lugo pero asentado como comerciante en Cádiz, o que puido favorecer a súa
elección. Podemos dicir que foi o deputado lucense máis activo, tanto nas
propostas presentadas como na crítica das actitudes absolutistas. En 1811
publicou o folleto <i>Manifiesto que hace a
la nación española en general y al Reyno de Galicia en particular su diputado
en Cortes por la provincia de Lugo, Don Domingo García Quintana</i>, onde
denunciaba a escasa fe liberal de varias autoridades, tanto civís como
militares. A publicación deste documento levaría á súa expulsión das Cortes. No
campo liberal podemos situar tamén a outro deputado lucense, <b>Manuel Valcárcel Saavedra</b>, avogado da
Real Audiencia, que se significou o 14 de outubro de 1810 votando a favor da
lei que estabelecía a liberdade de prensa, outra das grandes medidas aprobadas
polas Cortes de Cádiz.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A liberdade de imprenta era un dos
símbolos dos novos tempos, mais non todos os deputados lucenses optaron por
apoiala. Así, <b>Antonio Vázquez de Parga</b>
votou en contra desta importante medida, e aínda que foi un deputado moi
traballador, participando en varias comisións, a súa tendencia era claramente
proclive ao absolutismo. Non obstante, esa ideoloxía non foi continuada polo
seu fillo, Manuel Vázquez de Parga, conde de Pallares, quen tamén foi un
destacado político lucense do século XIX.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Se na representación lucense en Cortes podemos
atopar liberais e absolutistas, polo que toca a Mondoñedo podemos afirmar que
os seus deputados inclináronse máis ben pola tendencia partidaria do
absolutismo. Nesta liña podemos situar ao sacerdote de Viveiro <b>Antonio Abadín Guerra</b>, quen xurou o seu
cargo como deputado o 24 de setembro de 1810. Como proba do seu talante
absolutista opúxose á lei de liberdade de prensa, máis alá diso pouca actuación
tivo nas Cortes, pois faleceu en 1813.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1VfFy79iictRiqw9dW7ZRlJLiHy4qjvnj8-OydKkrmoUW1X83dJsfo-BY2sv29wTq2GzZRK01AAXl5DSysR1CXHQVI4VCy6_OF7Z5c5lvyz8VwRfVQNtcmakav2jBpz81GUkGXvMUaw8/s1600/imaxe+freire.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1VfFy79iictRiqw9dW7ZRlJLiHy4qjvnj8-OydKkrmoUW1X83dJsfo-BY2sv29wTq2GzZRK01AAXl5DSysR1CXHQVI4VCy6_OF7Z5c5lvyz8VwRfVQNtcmakav2jBpz81GUkGXvMUaw8/s320/imaxe+freire.jpg" width="216" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Por Mondoñedo foi tamén deputado <b>Manuel Freire Castrillón</b>, natural de
Santiago de Compostela, aínda que os seus pais eran oriúndos da antiga
provincia mindoniense. Este persoeiro foi un dos absolutistas que máis se
distinguiu na persecución das ideas liberais partidarias da Constitución de
1812. Para denunciar o liberalismo Freire Castrillón fundou periódicos como <i>La Estafeta de Santiago</i>. Entre as súas
obras máis famosas podemos destacar <i>Remedio
y preservativo contra el mal francés de que adolece la nación española </i>(publicado en Cádiz en 1811),
onde amosaba a súa carraxe contra todo o que procedía da Francia ilustrada e
revolucionaria. Neste folleto Freire Castrillón teimaba en denunciar a
perniciosa influencia francesa, para el causa de todos os males que daquela
vivía España:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 1cm; text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">«<i>El luxo, voluptuosidad é insconstancia de
esta nacion novelera produxo el tenebroso siglo de la pseudosofia que hemos
llamado ilustrado, y ¡ai de mi! Voltaire, Diderot, Dalambert, Rouseau, y los
demas apóstoles del demonio hallaron prosélitos en España...»<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Porén, toda a actividade desenvolvida
para denunciar as ideas liberais non tivo a mesma expresión no seu labor como
deputado, cuxa actuación foi máis ben escasa. Non entanto, Freire Castrillón
quedaría para a historia como un dos principais ideólogos galegos do
absolutismo.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-18052074208795169452017-04-28T13:35:00.001+02:002017-04-28T13:35:50.905+02:00A CONSTITUCIÓN DE 1812 E O NACEMENTO DA PROVINCIA DE LUGO<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyyFAYj0A-2CouHqEkUgaCddNIw9mtLJxPdShYjfcspaODmncn7wx2FmIaznVv6gheOcR9KJAYURxJvMf2qntxwBMwbtJBKfc3E32KLIPCTNphjJQ0Ifj7xnSbAyi8uPOEGy5-cZp3RQQ/s1600/Constituci%25C3%25B3n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyyFAYj0A-2CouHqEkUgaCddNIw9mtLJxPdShYjfcspaODmncn7wx2FmIaznVv6gheOcR9KJAYURxJvMf2qntxwBMwbtJBKfc3E32KLIPCTNphjJQ0Ifj7xnSbAyi8uPOEGy5-cZp3RQQ/s320/Constituci%25C3%25B3n.jpg" width="262" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A Constitución promulgada o 19 de marzo
de 1812 supuxo unha profunda transformación no xeito de entender a política e a
administración. Esta Constitución foi a obra máis importante das Cortes inauguradas
en 1810. No contexto da crise institucional producida tras a invasión das
tropas francesas, os deputados reunidos en Cádiz construíron un novo edificio
político baseado na soberanía nacional. Atrás quedaban séculos de poder
absoluto dos reis, o feudalismo ou institucións tan deostadas como a
Inquisición. Non tardarían en chegar os cambios tamén a Lugo, na cidade
promulgouse e xurouse a Constitución os días 6 e 7 de agosto de 1812.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A Constitución promulgada en Cádiz
aparece, as máis das veces, case en exclusiva relacionada cos anos da guerra
contra os franceses (1808-1814). Sen deixar de ser certo, debemos de lembrar
que a Constitución de 1812 estivo tamén vixente noutras dúas ocasións. Durante
o coñecido como Trienio Liberal (1820-1823), época na que, como veremos, máis
afectou á organización do territorio. E, finalmente, a norma gaditana tamén
estivo en vigor a partir de agosto de 1836, cando un pronunciamento a volveu
rescatar, aínda que sería de xeito moi breve, pois case que decontado daría
paso a unha nova Constitución: a de 1837. Deste xeito, o 28 de agosto de 1836,
tiña lugar en Lugo unha nova cerimonia de acatamento da Constitución de 1812.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A arquitectura institucional deseñada pola
Constitución de Cádiz tamén supuña unha nova organización do territorio. Como
afectou esta nova orde a Galiza? E a Lugo? Quizais para entender mellor os
cambios que levou á periferia a Constitución de 1812 hai que partir de cal era
a situación precedente. Nos comezos do século XIX o territorio do que no futuro
ía ser a provincia de Lugo atopábase parcelado en dúas provincias: Lugo e
Mondoñedo. Debemos explicar, non obstante, que as antigas sete provincias
galegas non eran equivalentes ás actuais provincias. Non tiñan unha entidade
administrativa de seu, non contaban con organismos propios. Sería,
precisamente, a Constitución de 1812 a que lle daría unha entidade
administrativa á provincia.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">E quen tiña o poder en Galiza antes da
Constitución de 1812? Pois a máxima autoridade política era o Gobernador,
nomeado directamente pola Coroa e con sede na Coruña. O Gobernador era tamén o
Capitán Xeneral e o presidente da Audiencia do Reino, importante institución
cuxas competencias ían máis alá do ámbito xudicial, sendo un organismo de
control social e político. O poder local estaba constituído por unha complexa
rede de xurisdicións, onde cada señor exercía, a un tempo, funcións políticas,
xudiciais ou de facenda. Lugo e Mondoñedo tiñan nos seus respectivos bispos os
principais señores xurisdicionais.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A promulgación da Constitución en 1812
revolucionou completamente a organización do territorio. Así, os lexisladores
gaditanos crearon dúas institucións para o goberno das provincias. A primeira
delas sería o denominado Xefe Político, nomeado directamente polo Goberno e que
podemos considerar un antecedente inmediato do Gobernador Civil. A outra institución
creada pola Constitución de 1812 foi a Deputación Provincial, que a diferenza
do Xefe Político, sería electa por sufraxio nas mesmas provincias, aínda que a
presidencia da mesma correspondería ao Xefe Político.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Agora ben, o nacemento destas
institucións non quere dicir que Lugo contara desde o mesma promulgación da
Constitución cun Xefe Político e cunha Deputación. Por que? Pois porque aínda
quedaba por realizar unha nova división provincial, que racionalizara a
complexa división da monarquía española. A mesma Constitución prevía, no seu
artigo once, a necesidade unha nova estrutura provincial. Mestres esta división
non se produciu, Galiza foi considerada como unha única provincia, contando cun
Xefe Político e cunha Deputación Provincial única. Habería que agardar até a
época do Trienio Liberal, concretamente ao ano 1822 para ver nacer a nova
provincia de Lugo, contando naquel momento xa coa súa propia Corporación
provincial.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8fdiSKi_jRdA95K8stSWfssmanbfCxQ9PfFBETAcqDwCS5SQoZ7t6jY0czfMs_FP_VBJ9bpi_1OFpOhIIk-eMD9KjrQQVKe4Z70NBZ-N0haZ-KQyqdcHXmn1zwUfbfr7CY6Sd-OU1D5k/s1600/Javier+de+Burgos.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8fdiSKi_jRdA95K8stSWfssmanbfCxQ9PfFBETAcqDwCS5SQoZ7t6jY0czfMs_FP_VBJ9bpi_1OFpOhIIk-eMD9KjrQQVKe4Z70NBZ-N0haZ-KQyqdcHXmn1zwUfbfr7CY6Sd-OU1D5k/s320/Javier+de+Burgos.jpg" width="250" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Javier de Burgos (1778-1848)</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A división provincial é atribuída en
exclusiva ao granadino Javier de Burgos en 1833. Se ben é certo que foi este
persoeiro, como ministro de Fomento, quen asinou o Real Decreto que estabelecía
o mapa provincial que chegou aos nosos días, os traballos necesarios para
proceder á división provincial realizáronse fundamentalmente durante a época do
Trienio Liberal, e foi tamén nesta época cando se fixou unha división en catro
provincias de Galiza, partición que non puido callar ao reinstaurarse o
absolutismo en 1823. Foi, xa que logo, en outubro de 1833 cando se consolida
definitivamente a provincia de Lugo e, dous anos despois, en 1835 cando se
instala outra vez a Deputación Provincial que chega á actualidade. Tamén nese mesmo ano se faría unha primeira división da provincia en concellos, estrutura municipal que se mantería até o ano 1840.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">A diferenza do que ocorreu con
Mondoñedo, Lugo consolidou a súa posición como capital provincial, contando
ademais agora cunhas institucións de seu. Así, de facermos caso ao inglés
George Borrow, que visitou Lugo en 1837, a cidade tiña arredor de seis
milleiros de habitantes. Vexamos, para rematar, a descrición (a verdade, pouco
amábel) que Borrow facía do Lugo daquel momento:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">“</span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">Está situado en lugar eminente defendido por
antigas murallas. Non ten ningún edificio moi notábel e a mesma igrexa catedral
é unha construción pouco significativa. No centro da cidade está a praza maior,
un lugar alegre, sen cercar por esas opresivas e molestas construcións coas que
os españois, tanto en tempos pretéritos como modernos, rodeaban as súas prazas.
É singular dabondo que Lugo, actualmente un sitio de moi pouca importancia,
tivera sido nunha época a capital de España; non obstante, tal ocorreu no tempo
dos romanos, quen como foron xente non moi levada de caprichos sen dúbida que
tiveron moi excelentes razóns para lle outorgar a súa preferencia á localidade</i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt; text-indent: 0cm;">”.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 1cm; text-align: justify; text-indent: 0cm;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-91117225149768949122017-04-10T16:37:00.003+02:002017-04-10T16:37:53.148+02:00O UNIVERSO DAS IRMANDADES DA FALA<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAZ1f1JyPeTwgqQGgINsDtbLSjhswyPAQn4VYh0wEj-f5aBJNXlfp4tGG9W1okzh6rkYNlb7aM8Juy1fRxcPsKku4QKv9iX2OxyS1xr1K9XTt39tSMaWOdzs7H9CpIGiFpHZzQ8NgdF5k/s1600/9788499951935.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAZ1f1JyPeTwgqQGgINsDtbLSjhswyPAQn4VYh0wEj-f5aBJNXlfp4tGG9W1okzh6rkYNlb7aM8Juy1fRxcPsKku4QKv9iX2OxyS1xr1K9XTt39tSMaWOdzs7H9CpIGiFpHZzQ8NgdF5k/s320/9788499951935.jpg" width="218" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
conmemoración no ano 2016 do centenario da fundación das Irmandades da Fala
xerou, como era de agardar, unha morea de publicacións. Ao seu carón, esta
celebración levou aparellada a organización de varias xornadas e congresos, que
no futuro han de facer xurdir, de seguro, novos volumes. Nun e noutro caso,
trátase de libros corais, que ofrecen unha ollada colectiva á significación das
Irmandades. Ora ben, de entre todas estas producións hai unha que destaca,
tanto pola súa amplitude e detallismo como por ser obra dun só investigador.
Trátase de <i>A nosa Terra é nosa! A xeira
das Irmandades da Fala (1916-1931)</i>, obra do recoñecido especialista Emilio
Xosé Insua, quen tamén ofrece varios contributos nesoutros libros colectivos
dos que falabamos. As máis de setecentas páxinas do volume de Insua, editado
por Baía Edicións, son, en si mesmas, un perfecto exemplo do que significaron
as Irmandades da Fala. En efecto, nelas podemos apreciar un movemento que
superou amplamente a exclusiva reivindicación da lingua, para loitar tamén pola
economía, o progreso social e a cultura propia.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Emilio
Xosé Insua é un gran coñecedor da vida e da obra de Antón Villar Ponte
(1881-1936), feito que se deixa sentir ao longo das páxinas do libro que
comentamos. En efecto, a evolución biográfica de Villar Ponte e das propias
Irmandades da Fala confúndense, especialmente nas súas orixes. Non podemos
esquecer que xa en 1905 o xornalista de Viveiro propuxera a fundación dunha
«Liga de Amigos de Galicia», que finalmente non frutificou. Desde a súa inicial
militancia no republicanismo, o noso protagonista iría progresivamente tomando
conciencia dos problemas de Galiza. Neste senso, Insua sinala varios chanzos nesa
evolución, que á postre remataría coa fundación das Irmandades da Fala: a súa
estadía en Cuba (1908-1910), a marcha a Portugal como corresponsal de <i>La Voz de Galicia</i> (decembro de 1910 e
xaneiro de 1911) e, sobre todo, a súa
sección “Con letra del siete” (desde agosto de 1912) nas páxinas deste mesmo
xornal, onde “Antón Villar Ponte exercerá de comentarista de actualidade e
traerá aos puntos da súa pluma asuntos cuxo tratamento deixa igualmente
abesullar o evoluír do seu pensamento cara a unha neta definición galeguista”
(p. 46). Nestes momentos previos o traballo doutrinal de Villar Ponte tamén se
deixou sentir, coa publicación do folleto <i>Nacionalismo
gallego. Nuestra afirmación regional</i> (marzo 1916). Non obstante, tamén se
sinalan uns factores externos que favoreceron a creación das Irmandades: a
Primeira Guerra Mundial e o agromar das nacionalidades, o exemplo doutras
entidades análogas, caso de “Nostra Parla” ou o labor da revista <i>Estudios Gallegos</i> (febreiro de 1915 a
decembro de 1916), promovida por Aurelio Ribalta en Madrid. Non obstante, Insua
relativiza a influencia que a “Solidaridad Gallega” puido ter no xurdimento das
Irmandades, precisamente polo feito de que Villar Ponte foi un detractor desta
organización.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Fronte ao rexionalismo anterior, os integrantes das
Irmandades fan da lingua columna vertebral do seu movemento, sendo tamén a base
de todas as súas reivindicacións sociais e económicas. Xa que logo, estamos
diante da partida de nacemento do nacionalismo galego, cuxas características,
até a Ditadura de Primo de Rivera (1923), son sintetizadas polo autor deste
libro en tres trazos: en primeiro lugar, a difícil implantación, reducida a
núcleos intelectuais de localización urbana; en segundo lugar, uso constante do
idioma propio, non sen resistencias de antigos rexionalistas que irán quedando
polo camiño; e, en terceiro lugar, unha acusada pluralidade interna que se
proxectará de cara ao futuro, chegando mesmo aos tempos do Partido Galeguista.
A difusión do movemento irmandiño tivo tamén moito que ver co espallamento do
voceiro da Irmandade coruñesa, <i>A Nosa
Terra</i>, que vai vivir agora unha segunda xeira logo de </span><span style="font-size: 12pt;">ter sido creado en 1907
como altofalante da “Solidaridad Gallega”. No volume realízase unha minuciosa
análise deste medio, por unha parte desde a perspectiva da lingua e da
literatura e por outra parte nos aspectos sociais e políticos.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt;"><b>Fragmento da recensión publicada na revista <i>Grial</i>, nº 213, xaneiro-marzo de 2017, p. 110-113 (<a href="https://es.calameo.com/read/00106749328e13c35ac4d">texto completo</a>)</b></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt;"><b><br /></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Emilio Xosé
Insua<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">A nosa Terra é nosa! A xeira das Irmandades da Fala
(1916-1931)</span></i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">, A Coruña: Baía Edicións, 2016.</span></span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-67552801899521193812017-03-21T08:41:00.001+01:002017-04-11T22:11:27.966+02:00RECUPERANDO LECTURAS: ARTURO CUADRADO<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Entre as figuras senlleiras da cultura galega, que hoxe están practicamente
esquecidas, Arturo Cuadrado ocupa un destacado papel. Incansábel promotor de
empresas culturais, o seu nome está unido aos de Luis Seoane e Lorenzo Varela
na difusión bibliográfica galega en Bos Aires. Cuadrado é tamén símbolo dunha
Galiza que puido ser: a Galiza do exilio que recolleu os seus froitos lonxe das
súas raiceiras. Que mellor xeito que lembrar a súa figura que rescatar unha
lectura de 2004 dedicada á súa vida e á súa obra.</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: center;">
<span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">*
* *<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfSyojX-qpR0Toi4Lyuwf3xRhyphenhyphenAXT74lXyNfi7ugVgio7i8KDPyqCXP_ktWGZJprGYAlPgFjvdiUIG8B_3T8yMEF6xxxNYzN6hSpeaWKkVDLnmyUGPhyphenhyphenctjOv-ga244lX4fUHV1jLGvUs/s1600/ARTURO+CUADRADO.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfSyojX-qpR0Toi4Lyuwf3xRhyphenhyphenAXT74lXyNfi7ugVgio7i8KDPyqCXP_ktWGZJprGYAlPgFjvdiUIG8B_3T8yMEF6xxxNYzN6hSpeaWKkVDLnmyUGPhyphenhyphenctjOv-ga244lX4fUHV1jLGvUs/s320/ARTURO+CUADRADO.jpg" width="204" /></a><span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ás veces o cualificativo de polígrafo fica curto para
definir a un autor. Cremos que ese é o caso do xornalista e poeta Arturo Cuadrado Moure.
Sen dúbida, Cuadrado foi autor dunha ampla e variada obra, mais a súa
importancia vai alén das páxinas que nos deixou. En efecto, se tiveramos que
subliñar un aspecto da súa vida, destacariamos o seu labor de propagandista, de
divulgador da cultura en todos os sentidos; de achegar a súa obra, e a doutros,
ao pobo. Esta fasquía de Cuadrado como dinamizador cultural é a que máis
destaca no libro que recensionamos. O seu autor, Antonio Manuel Chaves Cuiñas
(Cambados, 1959), coñeceu persoalmente e tratou durante moitos anos a Cuadrado,
cuestión que se reflicte acotío nas páxinas desta biografía, por veces
haxiografía.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL">Arturo Cuadrado Moure naceu en Denia, cidade da provincia
de Alacante a onde emigrara seu pai (de orixe castelá) e súa nai (natural de
Santiago de Compostela). En Denia residiría até 1918, nese ano o andazo de
gripe segaría a vida de seu pai e un irmán maior, motivando asemade a marcha da
familia á terra natal de súa nai. O libro estruturase arredor de pequenos
capítulos, nos cales o autor profundiza no labor de Cuadrado a prol da cultura
galega. Malia que o autor non fai unha agrupación destes pequenos episodios,
poderiamos observar nidiamente neste libro tres grandes etapas. En primeiro
lugar, a etapa que vai até a Guerra Civil, ocupa a parte máis extensa do libro
e nela atopamos a Cuadrado como iniciador de multiplas empresas culturais na
cidade de Compostela. Neste senso, cómpre destacar a súa participación na
creación dos xornais </span><span lang="GL"><i>El País Gallego</i></span><span lang="GL"> e </span><span lang="GL"><i>Don Claro</i></span><span lang="GL">, entre outras
publicacións periódicas. Ora ben, se hai un elemento recorrente ao longo de
todo o volume ese é </span><span lang="GL"><i>Resol</i></span><span lang="GL">. En efecto, estamos diante dunha das iniciativas
culturais máis sobranceiras de Arturo Cuadrado. A publicación desde 1932 da
folla </span><span lang="GL"><i>Resol</i></span><span lang="GL">
contribuíu notabelmente á difusión da poesía e ao coñecemento dos principais
autores do momento, xa fosen galegos, españois ou estranxeiros. Ao traballo
citado habería que engadir o seu labor como editor (no selos Niké ou Resol), a
difusión da cultura entre o pobo a través do Comité de Cooperación Intelectual
(1932) ou o seu papel de activista republicano e loitador pola autonomía de
Galiza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL">O comezo da Guerra Civil </span><span lang="GL">-</span><span lang="GL">segunda etapa deste libro</span><span lang="GL">-</span><span lang="GL"> sorprendeu a Arturo Cuadrado en Madrid, como membro da comisión
encargada de facer entrega do Estatuto galego ás Cortes da República. Malia o
conflito, o labor cultural de Cuadrado non decae. Así, participará de xeito
activo na propaganda cultural do exército republicano. Á súa colaboración en
diversos xornais súmase tamén a publicación dun libro de poemas: </span><span lang="GL"><i>¡Aviones!
Poemas de la guerra </i></span><span lang="GL">(1937). De todo o labor levado a cabo por Cuadrado nesta
época, quere o autor destacar especialmente a súa participación na edición do
libro de Pablo Neruda </span><span lang="GL"><i>España en el corazón</i></span><span lang="GL"> (1937). Deste xeito, son
particularmente interesantes as páxinas nas que o autor recrea a edición deste
poemario en pleno conflito bélico.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL">A derrota republicana levou a Cuadrado ao exilio na
Arxentina, comezando a terceira e definitiva etapa deste libro. En Bos Aires o
seu activismo cultural non desaparece, senón que se fai aínda máis intenso.
Neste senso, debemos subliñar a importancia do triunvirato que formou con Luis
Seoane e Lorenzo Varela na creación de varios proxectos culturais. Sen dúbida,
o labor destes tres homes a prol do libro galego na Arxentina foi fundamental.
Este labor levouse a cabo a través da creación de editoras, entre as que son
exemplos sobranceiros a Editorial Nova (1942) ou a Editorial Botalla al Mar
(1947). Igualmente, a estes tres homes debeuse a publicación da revista </span><span lang="GL"><i>Correo Literario</i></span><span lang="GL">, que sae á rúa entre
1943 e 1945 ao longo de corenta números. Na etapa americana Cuadrado seguiu a
ter unha intensa colaboración en todo tipo de publicacións periódicas,
destacando tamén a súa etapa como director da revista </span><span lang="GL"><i>Galicia</i></span><span lang="GL">, órgano da Federación
de Sociedades Gallegas. E, por suposto, a poesía. Na etapa do exilio Cuadrado
deu ao prelo os seus máis importantes poemarios, entre os que podemos destacar:
</span><span lang="GL"><i>Soledad
imposible</i></span><span lang="GL">
(1952), </span><span lang="GL"><i>Canción para mi caballo muerto</i></span><span lang="GL"> (1963) e </span><span lang="GL"><i>Ola indecisa</i> </span><span lang="GL">(1970). Todo este traballo
cultural fai de Cuadrado un dos principais publicistas do exilio galego na
Arxentina. No país austral finou en 1998, non sen antes ter realizado varias
visitas a Galiza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH6VmhZC0FckkCIA1_6Ve3WcGdHagtRmoYESrOkUkH8zNCh9MdKea_Ntsl8SU4OREl8zSqaEny5AuuwYrKygvd2ffT9VlhBramqSvAyaUce_0NsLBrjS2j3K1mbmgaVPI31Np5W5x9GYQ/s1600/ArturoCuadradoMoure.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH6VmhZC0FckkCIA1_6Ve3WcGdHagtRmoYESrOkUkH8zNCh9MdKea_Ntsl8SU4OREl8zSqaEny5AuuwYrKygvd2ffT9VlhBramqSvAyaUce_0NsLBrjS2j3K1mbmgaVPI31Np5W5x9GYQ/s320/ArturoCuadradoMoure.jpg" width="240" /></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="GL">Constitúe un acerto do autor o feito de intercalar ao
longo do volume o que denomina “ensueños de Arturo Cuadrado”, baixo este
epígrafe Chaves Cuiñas recrea a un Arturo Cuadrado en primeira persoa,
falándolle ao lector das súas principais actividades culturais. No haber do
autor están tamén o grande número de ilutracións que contén o volume. Non
obstante, constitúe unha eiva deste libro a ausencia de citas e referencias de
moitos documentos que o autor intercala no texto, que deixan ao lector na
dúbida sobre a procedencia destes orixinais. Por outra parte, cremos que na
primeira etapa do libro o autor abusa na reprodución das colaboracións de
Cuadrado en<i> </i></span><span lang="GL"><i>El Pueblo Gallego</i></span><span lang="GL">, chegando nalgunhas ocasións até o anecdótico. Finalmente,
consideramos un exceso o papel de vingador que o autor asome neste libro,
cargando contra aqueles que denigraron a Cuadrado. Neste senso, destaca
especialmente a teima que autor parece ter cara aos nacionalistas galegos,
denostados en varias pasaxes do libro por presuntas ofensas a Cuadrado.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En suma, velaquí unha obra que contribúe ao pago da
inmensa débeda que temos cos nosos exiliados. Neste recuperar da memoria non
podemos deixar de louvar o traballo editorial de Ediciós do Castro, que desde
hai ben tempo vén ofrecéndonos textos sobre a nosa emigración e exilio, xa sexa
a través de recopilacións de textos, epistolarios ou, como é o caso, por medio
de biografías como a de Arturo Cuadrado, un dos moitos galegos que fixo Galiza
en América.</span></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div align="left" class="MsoTitle">
<b><span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Resol de ensueños para
Arturo Cuadrado<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="left" class="MsoTitle">
<b><span lang="GL"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Chaves
Cuiñas, Antonio Manuel<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sada-A Coruña: Ediciós do Castro, 2004, 448 páxinas</span></span></b></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoTitle" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Estudos Migratorios. RevistaGalega de Análise das Migracións</i>, Vol. I, nº 1 (2008), pp. 311-313</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 10pt;">.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-72246839456054642082017-03-09T09:05:00.001+01:002017-03-09T09:05:51.433+01:00RECUPERANDO LECTURAS: O UNIVERSO GALEGO DE JULIO CORTÁZAR<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Francisco
X. Fernández Naval publicou en 2006 un libro sobre a influencia dos galegos
exiliados na Arxentina na obra de Julio Cortázar. O volume non só achega datos
sobre a participación deste escritor nas empresas culturais dos exiliados,
senón tamén sobre o inmenso labor desenvolvido polos desterrados galegos nas
terras do Plata. Fernández Naval é un gran coñecedor da conexión galega de
Julio Cortárzar. Á obra que recuperamos hoxe engadiríase en 2014 o volume </span></i><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">O soño galego de
Julio Cortázar, <i>tamén na editora ourensá
Linteo.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">* * *<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4mGxjPJiWd5jxYmdtRjFuyYaagKBBzBJu_g6hNxoyRXPv6udJLnT-ywI4q4C9YO4HPrjeVOCiW0wxMT8H4wHXGTvCMbSlUZ7QPxYILSOJyyFtr1nQmFQpQLL2da5TJGDIwVYEaYicYOs/s1600/RESPIRAR+POLO+IDIOMA.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4mGxjPJiWd5jxYmdtRjFuyYaagKBBzBJu_g6hNxoyRXPv6udJLnT-ywI4q4C9YO4HPrjeVOCiW0wxMT8H4wHXGTvCMbSlUZ7QPxYILSOJyyFtr1nQmFQpQLL2da5TJGDIwVYEaYicYOs/s320/RESPIRAR+POLO+IDIOMA.jpg" width="198" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Con frecuencia adoitamos enxergar a
emigración e o exilio como se se tratara dunha burbulla. Os emigrantes e
exiliados, inseridos nas sociedades de acollida, tan só son valorados polas
súas ocupacións profesionais ou polo asociacionismo étnico. Non obstante, que
acontece co vivir cotián? Que hai alén dos traballos e da actividade
societaria? Exiliados e emigrantes eran impermeábeis ao acontecer diario da
Habana e de Bos Aires? Afortunadamente, xa sabemos moito da inserción laboral
dos emigrantes galegos nas sociedades americanas, tamén do potente movemento
societario e da súa influencia na sociedade galega. Ora ben, son máis raras as
obras que investigan a influencia dos emigrantes nos países de acollida. A
paliar esta eiva contribúe de xeito notábel o libro que imos comentar. Trátase
da obra de Francisco X. Fernández Naval <i>Respirar
polo idioma (os galegos e Julio Cortázar)</i>. As páxinas deste libro
infórmannos non só da importancia dos galegos na obra literaria de Julio Cortázar,
senón –e isto é o importante– das múltiplas empresas culturais levadas a cabo
polos emigrantes e exiliados galegos en Bos Aires; actividades que contribuíron
en gran medida ao pulo cultural arxentino do século XX. De máis está dicir que
Julio Cortázar foi protagonista sobranceiro desas empresas culturais.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O inicial período creativo de Julio Cortázar
coincidiu coa chegada a Bos Aires dos exiliados galegos, que viñan fuxindo da
guerra e da represión en España. Entre eses exiliados había un bo número de
intelectuais, que non tardaron en ocupar un lugar principal na vida cultural
arxentina. Entre estes desterrados galegos e Julio Cortázar xurdiu de inmediato
unha ósmose que daría importantes froitos culturais. A relación de Cortázar cos
exiliados galegos amósanos o gran labor cultural levado a cabo por estes no
país de acollida. En efecto, nas páxinas do libro de Fernández Naval podemos
comprobar a relación de Cortázar con Arturo Cuadrado ou con Lorenzo Varela, que
non dubidaron en convidar ao autor arxentino a colaborar nas revistas
literarias que crearon en Bos Aires. Podemos destacar, neste senso, o labor de
crítica literaria que desenvolveu Cortázar na revista <i>Cabalgata</i>, grazas ao convite realizado por Lorenzo Varela. Porén, a
brillante creación literaria de Julio Cortázar tamén tería unha importante
presenza nestas revistas literarias. Así, como exemplo, podemos sinalar a
publicación do relato “Bruja”, que saíu no número dezanove da revista <i>Correo Literario</i>, que tiña como
directores a tres homes chave do exilio galego: Arturo Cuadrado, Lorenzo Varela
e Luís Seoane. Deste xeito podemos comprobar como o labor cultural do exilio
galego contribuíu á difusión da obra literaria de Julio Cortázar. Varios son os
retratos que Luis Seoane realizou do autor de <i>Rayuela</i>, un dos cales, por certo, ilustra a portada do libro que
comentamos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">No entanto, Cortázar non só participou nestas
empresas culturais, senón que se integrou de xeito activo no ambiente cultural,
no fervedoiro de ideas e proxectos, xerado tras a chegada dos exiliados galegos
á capital arxentina. Se cadra, o mellor exemplo desa <i>adopción</i> de Cortázar polos exiliados é a súa participación na mítica
tertulia do café Tortoni, a onde chega, segundo información de Fernández Naval,
grazas ao escultor Lorenzo Domínguez. Nesta tertulia coñecería Cortázar a
Rafael Dieste co cal non só mantería relación en Bos Aires, senón tamén na súa
etapa en París. Por outra parte, o autor deste libro teima en atopar unha
similitude na teoría do conto entre Dieste e Cortázar, polo que as mutuas
influencias irían alén do persoal para chegar á creación literaria.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Porén, non son os comentados os únicos
galegos que tiveron unha estreita relación con Julio Cortázar. En efecto,
comprobamos como Cortázar mantivo unha numerosa relación epistolar co editor
Francisco Porrúa, da Editorial Sudamericana. O libreiro Francisco Gil foi
amigo, non só de Cortázar, senón da maioría dos escritores arxentinos que
pasaron pola súa libraría. A nómina aínda é máis grande: Antonio Pérez Prado,
José Ángel Valente, Ramón Chao ou Leopoldo Nóvoa completarían as relacións
galegas de Cortázar. Cómpre non esquecer, polo que toca ao ámbito das relacións
persoais, que o noso escritor casou con Aurora Bernárdez, arxentina filla de
galegos, así como irmá do poeta Francisco Luis Bernárdez.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A posición, tan destacada, dos emigrantes e
exiliados galegos na vida de Julio Cortázar non podía deixar de manifestarse na
súa obra. En efecto, neste libro analízase a presenza da emigración galega na
obra de Cortázar, ao tempo que se pasa revista aos principais personaxes
galegos da obra deste escritor. Atopámonos, xa que logo, con don Galo Porriño,
un dos protagonistas das novela <i>Los
Premios</i>; segundo Fernández Naval: “O personaxe de Galo Porriño demostra un
coñecemento profundo dos arquetipos da sociedade galega, ou de sociedades como
a galega, por parte de Julio Cortázar” (p. 177). Xunto ao anterior, nas páxinas
desta obra aparécenos tamén Curro, o galego propietario do local onde se atopan
os personaxes de <i>62 Modelo para armar</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgv7aJhvNiAHfoM08pvyG18pbXNpwZUwFnovsVgQWml0Yz7XbIQUarTEgwFRsnneWtwXHuyTkV1VumxgiWZtVVnEVkjpk5zLCGdOlQEz711U0qzlTG6zdAZ_hQrso4oS-Ls2bD8DSco208/s1600/Cruceiro+1957.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgv7aJhvNiAHfoM08pvyG18pbXNpwZUwFnovsVgQWml0Yz7XbIQUarTEgwFRsnneWtwXHuyTkV1VumxgiWZtVVnEVkjpk5zLCGdOlQEz711U0qzlTG6zdAZ_hQrso4oS-Ls2bD8DSco208/s320/Cruceiro+1957.jpg" width="233" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Julio Cortázar na Ponte da Ramallosa (Val Miñor) 1957</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pero, aínda máis, o profundo coñecemento que
Cortázar tiña dos galegos emigrados a Bos Aires chegaba mesmo á lingua que lles
era propia. Así, o galego non era unha lingua estraña para el, tal e como
indica o autor do libro, que insiste en que o galego era o idioma polo que respiraban
os galegos da infancia e da adolescencia de Cortázar: “Respirar polo idioma.
Idioma necesario coma o aire (…) Galegos
que cantan entre os fumes que non son néboa, só traballo que lles permite
alimentar o soño do regreso e, mentres chega o día, o idioma como aire” (p.
160-161). Non é esta unha percepción da saudade, a palabra máis veces repetida
nas tertulias dos seus amigos galegos? Un sentimento tan propio de Galiza que
non se lle escapou ao gran autor arxentino.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">En definitiva, neste libro Julio Cortázar
convértese nun privilexiado medio para coñecer o labor cultural dos exiliados
galegos. Da importancia destas actividades non pode haber mellor exemplo que a
relevancia dunha figura como a de Julio Cortázar, a quen os desterrados galegos
abriron as páxinas das súas revistas. Isto suxírenos, para rematar, unha
reflexión: Galiza perdeu en 1936, entre outras cousas, a calidade humana e
profesional duns intelectuais que foron dar o mellor de si a outras terras, e,
aínda que a bagaxe do exilio tamén nos pertence, non deixa de ser triste que
todo ese labor non puidera desenvolverse no propio país. O que pasou unha vez,
que non volva repetirse.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><i><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Respirar polo idioma (os
galegos e Julio Cortázar)</span></i><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Fernández Naval, Francisco X.<o:p></o:p></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Ourense: Linteo, 2006, 211
páxinas</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Recensión publicada na revista <i>Estudos Migratorios. Revista Galega de Análise das Migracións</i>, vol. I, nº 2, 2008, pp. 231-233.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-3787468844756143282017-02-28T10:17:00.000+01:002017-02-28T10:17:55.574+01:00RECUPERANDO LECTURAS: ESTATUTO GALEGO CON OLLOS PORTUGUESES<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><i>Desde a creación das Irmandades da Fala en 1916 as relacións culturais entre Galiza e Portugal aumentaron de xeito considerábel. Tamén o fixo o interese das elites culturais do país veciño verbo do acontecer político de Galiza, como por exemplo o proceso estatutario da II República. Deste tema trata o libro que recuperamos hoxe, que analiza o seguimento que os xornais portugueses fixeron do Estatuto galego ao longo do período republicano, ao tempo que achega un importante anexo documental sobre o impacto do Estatuto na prensa portuguesa. A obra foi publicada en 2007 pola Casa Museu de Monção
(Universidade do Minho).</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><i><br /></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><i> * * *</i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIblgMLpKwiyJmOrbCcMDsTrn-0gOs3Y1hrnXt3lVXuz-vQtpXoJCccpOeYHx49-NVuqQNJg4EIoy93dzdhxXFrz654eGl0hnEc_B578etZURydb0Rd689AlHZe3bmsiXT_Tat2RwxnIY/s1600/Capa+libro.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIblgMLpKwiyJmOrbCcMDsTrn-0gOs3Y1hrnXt3lVXuz-vQtpXoJCccpOeYHx49-NVuqQNJg4EIoy93dzdhxXFrz654eGl0hnEc_B578etZURydb0Rd689AlHZe3bmsiXT_Tat2RwxnIY/s320/Capa+libro.jpg" width="226" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Sempre é interesante saber como nos ven os
demais, pois aparecen perspectivas diferentes, modos de ver as cousas que
escapan da nosa visión de axentes implicados. Por iso saudamos a aparición
deste libro de Norberto Ferreira sobre a autonomía galega na prensa portuguesa.
Alén do tema concreto que analiza esta obra, debemos felicitarnos tamén por un
volume que estuda as relacións entre Galiza e Portugal, tema necesitado de
moitos traballos e achegas. Xa que logo, este libro vén cubrir un baleiro na
historiografía galega, polo que, agardamos, teña moitos continuadores e
seguidores.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">O libro de Norberto Ferreira estrutúrase en
dúas partes ben diferenciadas. O ensaio propiamente dito sobre o proceso
autonómico galego durante a Segunda República, visto á luz da prensa periódica
portuguesa, e un amplo anexo documental onde o autor reproduce integramente
textos que analiza na primeira parte do seu libro. Enganariámonos ao considerar
esta segunda parte como menor, como un simple complemento da primeira. Polo
contra, os textos recollidos neste anexo son dun grande valor documental.
Estamos, pois, diante dunha útil ferramenta posta a disposición doutros
estudosos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Un libro destas características non pode
deixar de tratar dous temas. En primeiro lugar, as relacións históricas entre
Portugal e España. Neste senso debemos afirmar que a proclamación da República
en España non supuxo unha aproximación entre os dous países ibéricos. En
principio, o triunfo do republicanismo en España podería facer pensar que ideas
como o federalismo ou o iberismo, que tiñan as súas orixes e precedentes no
século XIX, ían agromar de novo. E, no entanto, non foi así. O réxime
ditatorial portugués viu a República española como un elemento
desestabilizador, como unha ameaza á súa propia supervivencia. Acontecía deste
xeito pola vertente esquerdista do novo réxime español. Así, para os dirixentes
da ditadura portuguesa o iberismo era sinónimo de masonaría, anticlericalismo e
inestabilidade, ideas que combatían. Por outra parte, o apoio das novas
autoridades da República española aos exiliados portugueses facía imposíbel
calquera aproximación entre os dous países. Xa que logo, as proclamas para unha
federación ibérica atoparon no réxime portugués unha forte reacción
nacionalista. A segunda das características ás que faciamos referencia ao
comezo deste parágrafo son as relacións entre Galiza e Portugal e os vínculos
entre os dous países. Afirma o autor que eses vínculos eran defendidos polas
elites intelectuais de ambas beiras do Miño. É de destacar a análise daqueles
intelectuais portugueses que escribiron sobre a identidade común na prensa
portuguesa, son os casos de Júlio Dantas, Gastão Sousa Dias, Rodrigues Lapa,
Ribeiro Carvalho ou Armando Marques Guedes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ora ben, se as semellanzas étnicas entre
Galiza e Portugal estaban claras, outra cousa era o apoio das autoridades
portuguesas ao proceso autonómico galego. Desta forma, podemos dicir que o
interese da prensa portuguesa pola cuestión autonómica galega estivo
determinado polas relacións que se mantiñan co novo poder republicano en
España. Así, a autonomía galega interesaba na medida en que debilitaba ou
fortalecía –como desexaban respectivamente a Ditadura portuguesa e a oposición–
a Segunda República. E esta será tamén a posición que adopten os xornais
portugueses dependendo da súa tendencia política. Desta forma, xornais da
Ditadura como <i>Diário da Manhã</i>,<i> O Século</i> ou <i>A Voz</i> defendían a autonomía galega porque coidaban que así
debilitarían o goberno republicano de Madrid. Ao mesmo tempo, outros xornais
portugueses, como <i>O Primeiro de Janeiro</i>,
<i>República</i> ou <i>Diário de Lisboa</i> tamén apoiaban o Estatuto galego, pero en base a
ser unha conquista democrática que atacaba o tradicional centralismo castelán.
As boas relacións de Salazar cos gobernos radical-cedistas (que se opuñan aos
Estatutos) levou a que as autoridades portuguesas esqueceran significativamente
a autonomía galega. Así as cousas, podemos afirmar que para os xornais
portugueses o Estatuto galego era unha peza máis das difíciles relacións que se
mantiñan con España. Por outra parte, nos momentos de crise do goberno
portugués, a cuestión galega quedaba reducida a unhas poucas liñas, cando non
desaparecía completamente.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Nos comezos da Segunda República é cando
podemos atopar un maior volume de noticias sobre a “questão da Galiza”, tal e
como o <i>Diário da Manhã </i>denominou o
problema da autonomía galega. Así, a prensa portuguesa non se achegou só aos
primeiros traballos autonomistas, senón que mesmo analizou os antecedentes do
nacionalismo galego. Os xornais portugueses escribiron sobre a asemblea
nacionalista de 1918, o Seminario de Estudos Galegos (fundado en 1923), os
mitins na honra dos mártires de Carral, a constitución do Partigo Galeguista...
Por outra parte, no que toca ao Estatuto galego, o xornal <i>O Comércio do Porto</i> ofreceu a través das súas páxinas un amplo
resumo dos debates da asemblea autonomista do 4 de xuño de 1931, que tivo lugar
na Coruña. Do mesmo xeito, o xornal lisboeta <i>O Século</i> reproduciu integramente o anteproxecto de Estatuto do
Seminario de Estudos Galegos, este mesmo diario daría ampla cobertura á
asemblea dos concellos galegos en decembro de 1932. Outro sinal que amosa a
importancia do Estatuto galego para a prensa portuguesa son as entrevistas
realizadas a políticos galegos. Otero Pedrayo, Villar Ponte ou Castelao foron
entrevistados polo <i>Diário de Lisboa</i>,
mentres que as declaracións de Basilio Álvarez aparecía n’<i>O Comercio do Porto</i>. Grande repercusión mediática tiveron en
Portugal as palabras de Otero Pedrayo nas que afirmaba que Galiza podería ollar
cara á Portugal de non atopar acubillo nunha España federativa.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvUGtJ76e2soJlWgBBQVnOXN5fwQHizNz917u7lVaguRPjIrGRgl0faH9fk-UiBz1gnrvmGq6rVM9fL9VoIrD-SxmaONVijYo8Ng_3Sjf6O61uCMMp7OZydlT3qzjKV26DzVw8t6Lo1Oc/s1600/revista-seara-nova.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvUGtJ76e2soJlWgBBQVnOXN5fwQHizNz917u7lVaguRPjIrGRgl0faH9fk-UiBz1gnrvmGq6rVM9fL9VoIrD-SxmaONVijYo8Ng_3Sjf6O61uCMMp7OZydlT3qzjKV26DzVw8t6Lo1Oc/s320/revista-seara-nova.jpg" width="320" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">No período do Bienio Negro achamos un menor volume
de noticias sobre a cuestión autonómica galega. Ora ben, se ben é certo que o
tema do Estatuto tivo pouco eco nestes anos, tamén o é que nesta mesma época as
relacións culturais entre Galiza e Portugal recibiron un pulo significativo.
Detense Norberto Ferreira nos principais fitos desas relacións, tales como o
número dedicado a Galiza na destacada revista portuguesa <i>Seara Nova</i>, a embaixada galega na Exposición Colonial do Porto e, sobre
todo, a Semana Cultural Galega, que tivo lugar no Porto entre o 31 de marzo e o
2 de abril de 1935. Os xornais do Porto levaron ás súas primeiras páxinas a
celebración da Semana Galega, destacando neste senso <i>O Primeiro de Janeiro</i>. Nestas xornadas tivo unha participación moi
relevante o Seminario de Estudos Galegos, depositario para a intelectualidade
portuguesa das esencias do pobo galego. Non obstante, a celebración da Semana
Galega, como a cuestión do Estatuto, tamén depende das perspectivas. Así, estas
xornadas encadrábanse nas coordenadas ideolóxicas do salazarismo, coa promoción
das “políticas do espírito”, que unían aos pobos; ora ben, moitos dos
participantes galegos situábanse nas antípodas do Estado Novo. Non había
contradición, só diferente intencionalidade.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">A paulatina polarización política española, e
o vencello do Estatuto galego ás esquerdas, tamén tivo a súa influencia na
prensa portuguesa, sobre todo na da dereita, que pasou a velo como un factor de
inestabilidade. Así, a maioría da prensa portuguesa non ofreceu unha ampla
cobertura do plebiscito e da campaña de propaganda que o precedeu. Só Augusto
Casimiro (un dos fundadores da Renascença Portuguesa) na revista <i>A Águia</i> e Rodríguez Lapa no semanario <i>O Diabo</i> difundidon a importancia do proceso.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">Este libro aporta unha visión diferente sobre
o o Estatuto galego durante a Segunda República. Acostumados como estamos a
velo só en perspectiva galega, esta obra constitúe unha importante achega.
Ademais de comprobar como nos ven outros ollos, o volume permite unha visión
internacional sobre a autonomía galega. Sexan benvidos libros deste estilo.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoBodyText">
<span lang="GL" style="font-variant-caps: small-caps; font-variant-numeric: normal;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><i>A autonomía galega na imprensa periódica portuguesa (1931-1936)</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Norberto
Ferreira da Cunha<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Casa Museu de Monção / Universidade do Minho,
2007, 278 páxinas.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Publicado na revista <i>Grial</i>, nº 176, outubro-decembro 2007, p. 93-95.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-14881290161593189612017-02-10T09:23:00.002+01:002017-02-10T09:23:30.523+01:00RECUPERANDO LECTURAS: O PRIMEIRO SUÁREZ PICALLO<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Rescatamos
unha lectura de 2008. Co gallo do retorno a Galiza dos restos de Ramón Suárez
Picallo (1894-1964) apareceron varios libros sobre a vida e a obra deste
sobranceiro galeguista. Entre os máis interesantes estivo unha escolma de
artigos publicados na emigración arxentina. Dúas son as posicións deste
primeiro Suárez Picallo: o combatente esquerdista e o valedor do galeguismo. En
calquera caso, sempre combativo, sempre militante, este galeguista de Sada
adquiriu nos anos da súa emigración unha formación que sería crucial para a súa
vida política futura.<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">* * *<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGK3ucK-HvVhj3JkvDIn2mIWqM1OUZn8k-Ujig1CNsAMPbDtZ61sXzClp3WVkf5mXZ-v1vUmz0L5UIydBdf0R5UJLm832BFnOnoGJORCmEIculFzxm30537ejrq1BHmuoTmOsbhErmrP8/s1600/a%25C3%25B1os+de+formacion+politica.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGK3ucK-HvVhj3JkvDIn2mIWqM1OUZn8k-Ujig1CNsAMPbDtZ61sXzClp3WVkf5mXZ-v1vUmz0L5UIydBdf0R5UJLm832BFnOnoGJORCmEIculFzxm30537ejrq1BHmuoTmOsbhErmrP8/s320/a%25C3%25B1os+de+formacion+politica.jpg" width="222" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">O 14 de outubro de 2008, coincidindo co corenta e
catro cabodano do seu pasamento, regresaban a Sada os restos de Ramón Suárez
Picallo, cumprindo así o seu desexo. A vida deste dirixente galeguista tivo, a
grandes trazos, tres grandes etapas: primeiro, desde a súa emigración á
Arxentina en 1912 até o seu regreso a Galiza en 1931; segundo, a súa actividade
durante a II República española; e, terceiro, o exilio que o devolve, desta vez
de xeito forzado, a terras americanas. Exilio definitivo, pois Suárez Picallo
faleceu en Bos Aires en 1964.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Das tres etapas sinaladas, a primeira delas era a
que permanecía máis na escuridade, pola falta de investigacións que botaran luz
sobre os anos de Suárez Picallo na emigración arxentina. A paliar tal eiva
contribúe o libro que comentamos. Trátase dunha antoloxía de textos escritos
por Suárez Picallo entre 1916 e 1931 en revistas do movemento obreiro arxentino
e xornais da colectividade galega emigrada. A edición do libro correspóndelle á
Federación de Sociedades Gallegas (FSG), institución na cal o ilustre sadense
tivo un notábel protagonismo. O estudo introdutorio e a selección dos textos
estiveron ao coidado de Hernán M. Díaz.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Na introdución analízase o percorrido de Suárez
Picallo na emigración. Esta primeira etapa da súa vida pode, pola súa vez,
subdividirse en dúas: por unha parte, un período esquerdista, tanto no político
como no sindical; por outra parte, o seu achegamento ao galeguismo. Emporiso,
ambas as dúas partes non son independentes, a bagaxe intelectual adquirida ao
longo da súa militancia obreira foi fundamental para atopar un lugar no eido
galeguista. Curiosamente, o responsábel do volume exemplifica estas dúas fases
con nomes diferentes do de Sada: Ramón Suárez, como asinaba as súas
colaboracións, para a época de militante obreiro; e Suárez Picallo, nome que
comezou a usar cando se vencella ao nacionalismo galego en Bos Aires.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ramón Suárez comezou a súa militancia política na á
máis radical do socialismo arxentino, a cal, en 1918 daría orixe ao Partido
Socialista Internacional; esta organización transformaríase en 1920 no Partido
Comunista, forza en que permanecería Suárez até 1922. Xa desde os seus comezos
na acción política destacou o emigrante sadense como un notábel orador, razón
que lle favoreceu para ser designado como candidato en varios procesos
electorais. Ora ben, desilusionado polas loitas fraticidas e polas escisións
internas, vai abandonar a política activa para ser centrar no traballo
sindical. Contrasta esta inicial militancia leninista de Ramón Suárez coa
posterior carraxe que desenvolverá cara aos comunistas, sobre todo despois de
actuar como avogado de militantes anarquistas durante a Guerra Civil.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Entre 1917 e 1924 Ramón Suárez militou no ámbito sindical
da mariña mercante, onde ocupou relevantes cargos. Así, en 1923 era membro do
consello federal da Federación Obrera Marítima; por outra parte, en 1922
integrou o comité central da Unión Sindical Argentina. Intervén decisivamente
en varios conflitos obreiros, destacando a súa actividade contra a lei de
xubilación que pretendía impor o goberno do presidente Marcelo T. de Alvear. Ora
ben, en 1924 o fracaso da folga marítima vai ir arredando progresivamente a
Ramón Suárez da militancia sindical. Aínda así, en 1926, viaxou a Xenebra para
asistir a unha reunión da Organización Internacional do Traballo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Suárez Picallo chegou ao galeguismo da man doutro
destacado emigrante: Eduardo Blanco Amor. O seu ámbito fundamental de actuación
galeguista foi a Federación de Sociedades Gallegas (FSG), a onde chegou en
decembro de 1925. No seo da FSG había unha dura pugna entre un sector
galeguista e outro sector socialista, que en 1929 deu lugar á fundación de dúas
Federacións diferentes. Suárez Picallo tomou partido polo bando galeguista, do
cal sería un dos seus principais líderes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Tanto na etapa esquerdista como na etapa galeguista,
Suárez Picallo expresou a súa opinión por medio de artigos en xornais e
revistas, comezou nesta época unha relación coa prensa que había durar toda a
súa vida e que, en determinados momentos, foi fundamental para o seu sustento. Da
etapa obreira debemos sinalar o seu traballos nos xornais <i>La Internacional</i>, <i>La
Argentina</i> ou <i>La República</i>. Polo que
toca ao galeguismo, Suárez Picallo foi codirector da revista <i>Céltiga</i>, publicación fundamental para o
espallamento do galeguismo na Arxentina, e colaborou tamén no foceiro da FSG: <i>El</i> <i>Despertar
Gallego</i>. Por esta época tamén deu ao prelo obras de entidade, tales como o
folleto <i>Cartas a un obrero</i> (1922) e a
peza teatral <i>Marola</i>, estrada no
teatro Mayo de Bos Aires en 1925.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimZvaf8xo_SRMSbx1Z_35IE21LDRyqs7UcMxAmErjAqj4ABw71TjGkE0L9VPFhYCvxDNh_Aob2z5hbfUp9rNK2DN6Y9IisORIQRQQ_pR2KX6nrdWOjYAl48vL0qqgz7Jzud3eegPuc3w0/s1600/3097-72547-a-PICALLO1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimZvaf8xo_SRMSbx1Z_35IE21LDRyqs7UcMxAmErjAqj4ABw71TjGkE0L9VPFhYCvxDNh_Aob2z5hbfUp9rNK2DN6Y9IisORIQRQQ_pR2KX6nrdWOjYAl48vL0qqgz7Jzud3eegPuc3w0/s320/3097-72547-a-PICALLO1.jpg" width="210" /></a><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Os textos recollidos nesta antoloxía responden ás
dúas principais épocas de Suárez Picallo na emigración: o militante obreiro e o
activista do galeguismo; dispóndose, xa que logo, nunha orde cronolóxica. O primeiro
bloque dos artigos desta selección pertencen a publicacións do movemento
obreiro arxentino, moi especialmente as vencelladas ao sindicalismo marítimo ao
que pertencía o propio Suárez Picallo. Nestes textos amosa o autor un gran
coñecemento tanto das loitas obreiras a nivel internacional, como da historia
do movemento obreiro e dos seus principais líderes. A través destes documentos
temos noticia da participación do emigrante sadense nas loitas sindicais e do
seu protagonismo na organización de folgas. Os artigos están acompañados de
notas ao pé onde Hernán M. Díaz aclara ao lector a historia das organizacións
obreiras ou quen era quen dentro do movemento obreiro da Arxentina.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">No segundo bloque de artigos atopamos, case na súa
totalidade, textos extraídos do periódico <i>El
Despertar Gallego</i>. Nestes textos podemos observar a evolución de Suárez
Picallo cara aos problemas de Galiza. Se ben é certo que segue preocupado polas
cuestións sociais, esas inquedanzas vanse trasladar desde o internacionalismo
ao caso galego. Este interese por Galiza vaino levar a mudar o seu referente
revolucionario, que do proletariado vai pasar ao campesiñado e ao movemento
agrarista. A preocupación por Galiza vai levar a Suárez Picallo ao nacionalismo
galego, do cal demostra ser un gran coñecedor, así como dos seus líderes. Encadrouse
nunha visión progresista do galeguismo, que xuntaba universalismo e defensa do
propio. Porén, a súa visión do nacionalismo galego, en opinión de Hernán M.
Díaz, tampouco estivo exenta dunha esencia marxista. Así, o noso home teimou en
demostrar a vitalidade nacional de Galiza, para fuxir do cualificativo de «pobos
sen historia», como alcumou Engels a aquelas nacións que non eran capaces de
facer valer a súa identidade nacional. Para Suárez Picallo non había
contradición entre nacionalismo galego e internacionalismo: «Por eso no
hallamos incompatibilidad en defender los derechos nacionales de Galicia, como
gallegos, y defender los derechos que tienen todos los pueblos de ser libres,
como ciudadanos del orbe» (p. 133).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ramón Suárez Picallo adquiriu nos anos da súa
emigración unha importante bagaxe cultural; son estes anos de formación, de
loitas políticas e sindicais na Arxentina, os que explican que puidese
impresionar os líderes republicanos galegos, que o propuxeron como candidato ás
Cortes constituíntes da II República. De novo, unha mostra máis da importancia
da emigración no devir da Galiza contemporánea.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b><i><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Años de formación política. Selección de
textos (1916-1931)<o:p></o:p></span></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ramón
Suárez Picallo<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hernán M.
Díaz (introdución, selección e notas)<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bos
Aires: Editorial Alborada, 2008, 156 páxinas<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">Versión da recensión publicada na revista </span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">Estudos Migratorios</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">, vol. II, nº 1,
2009, pp. 225-228.</span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-63893059425247875502017-02-01T09:52:00.000+01:002017-02-01T12:18:11.456+01:00NA PROCURA DE JOAQUÍN DÍAZ VILLAR<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9LDOELcQioTg5LjLNp4vv3pi57KmW50kp6LkeDdN3Gz8El763CrOEkGxCv8BslHoXqGu-VRC0gTDQQFPT1_tSkB8jqhTUMIFWZHzsRwQGXJ6LbO6lk_Qq3ahsIFCFLhCpCz6gmm1zLSQ/s1600/CiztHQVW0AET-U_.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="256" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9LDOELcQioTg5LjLNp4vv3pi57KmW50kp6LkeDdN3Gz8El763CrOEkGxCv8BslHoXqGu-VRC0gTDQQFPT1_tSkB8jqhTUMIFWZHzsRwQGXJ6LbO6lk_Qq3ahsIFCFLhCpCz6gmm1zLSQ/s320/CiztHQVW0AET-U_.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Tentar perseguir no pasado as andainas dalgúns persoeiros non é tarefa doada e, ás veces, convértese nun traballo ingrato. No
ano 2016 publiquei un artigo na revista <i>Lvcencia</i>
(número 52) sobre a vida de Joaquín Díaz Villar, rico <i>cubano</i> natural do Valadouro. Hoxe vai unha de confesións. <i>Making-of</i>, se nos poñemos estupendos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sobre este personaxe coñecía varios datos da súa
biografía laboral e empresarial. Logo de cincuenta anos traballando nos
almacéns “El Encanto” da Habana, a empresa tributoulle unha homenaxe, que tivo
lugar nos xardíns La Tropical en 1955. Sabía o ano, mais non o mes nin o día. A
miña intención era procurar novas desa homenaxe no principal xornal da Cuba do
momento: <i>Diario de la Marina</i>. Como
non sabía a data exacta, comecei as pescudas a partir do 1 de xuño en adiante.
Logo de mirar todos os xornais até o 31 de decembro non atopei nada. Daquela,
tiven que trocar a ollada, a partir do 1 de xuño, pero para atrás. Atopeino no
primeiro que mirei. A nova aparecía no <i>Diario
de la Marina</i> do 31 de maio de 1955, pois incluía unha crónica da festa de
homenaxe celebrada o 29 de maio de 1955. Por outra parte, o mesmo día 29 de
maio tamén foi entrevistado por <i>Diario de
la Marina</i>. Comprendedes por que dicía o de traballo ingrato? En fin, na
entrevista que lle facían a Díaz Villar puiden atopar moitos datos que non tiña
das súas experiencias laborais. Sorprendeume moito unha das súas frases: “No
quise dar un viaje tan largo para tan poca aventura”. Gustoume e titulei así o
artigo que vía a luz en <i>Lvcensia</i> por volta do mes de maio de 2016. Como podedes ver na imaxe que acompaña e estas liñas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mais, sen dúbida, o momento máis emocionante da
investigación foi cando puiden falar con Marifeli Pérez-Stable, neta de Joaquín
Díaz Villar, hoxe residente en Miami e profesora de socioloxía da Florida
International University. Non esquecerei a conversa con ela, o 13 de xullo de
2015. Contoume emocionada a visita que fixo a Vilacampa co seu avó en 1970. De
como Díaz Villar lle falaba en galego e das obras que fixo na súa parroquia. Porque os galegos, por moito que medren ou estean lonxe, sempre serán da súa
parroquia, sen por iso deixar de ser outras moitas cousas. Por ela souben do falecemento de Díaz Villar en Miami en 1974, curiosamente o
mesmo ano que nacín eu. Ao rematar non puiden deixar de sentir certo orgullo valadourense
ao pensar que aínda hoxe en Cuba e en Miami permanece parte da historia do
Valadouro, a nosa historia e a dos nosos emigrantes que nunca esqueceron a súa
terra. Memoria eterna para eles.</span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Traballo ingrato si, mais tamén emocionante e con moitas satisfaccións. Deica outra.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Artigo na revista <i>Lvcensia</i> (nº 52) <a href="https://es.calameo.com/read/00106749385915e304b7a">aquí</a>.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Artigo na <i>Mariña-El Progreso</i> <a href="https://es.calameo.com/read/0010674930ee93227d5a1">aquí</a>.</span></span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-214136271054489698.post-72679812697435325102016-12-20T09:25:00.002+01:002016-12-20T09:37:55.072+01:00AS CARTAS DE CARLOS MASIDE<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAq5rPKT3URf_2f79gsRwJ3bauD4xLCX7r2xv55Ssq-AkTHXwSHtMfrh_BrOdF73BTXOxcxn9OU7eX5vrx1yYZKYFTQpjjctmxcwTHMg84CFu5EqNxsIydAWuD-WYRsrP0JKxGGkoGjtI/s1600/Correspondencia-Maside-Alvarellos-libro-capa.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAq5rPKT3URf_2f79gsRwJ3bauD4xLCX7r2xv55Ssq-AkTHXwSHtMfrh_BrOdF73BTXOxcxn9OU7eX5vrx1yYZKYFTQpjjctmxcwTHMg84CFu5EqNxsIydAWuD-WYRsrP0JKxGGkoGjtI/s320/Correspondencia-Maside-Alvarellos-libro-capa.jpg" width="206" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">A publicación dunha
colección epistolar sempre é unha boa nova para a investigación histórica. As cartas
son, sen dúbida, unha ferramenta de inestimábel valor na reconstrución do
pasado. A fonte epistolar achega datos e perspectivas que en moitas ocasións os
documentos públicos ou oficiais agochan. Xa que logo, debemos saudar a
aparición do volume <i>Correspondencia
[1928-1958]. Cartas inéditas e dispersas</i>, que recolle as cartas enviadas e,
sobre todo, recibidas por un dos cumios da arte galega contemporánea: o pintor
Carlos Maside. As cartas foron reunidas por María Esther Rodríguez Losada, quen
tamén prologa o libro. Por outra parte, a edición e as notas foron
responsabilidade de Anxo Tarrío, quen achega tamén un epílogo a este conxunto
epistolar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Polo que toca á estrutura do
volume podemos afirmar que se divide en dúas partes desiguais. A primeira reúne
as cartas datadas entre 1928 e 1935 (32 cartas), mentres que na segunda
atopamos a correspondencia de Carlos Maside entre 1940 e 1958 (147 cartas). E
dicimos desiguais non só porque o volume de cartas é considerabelmente maior na
segunda parte que na primeira, senón porque, segundo a nosa opinión, o segundo
conxunto de misivas é o máis interesante para a historia da Galiza
contemporánea. Significativo é tamén o silencio epistolar que coincide cos anos
da Guerra Civil. Os responsábeis da edición engaden tamén oito cartas máis onde
varios correspondentes comentan o pasamento de Carlos Maside, así como outros
temas sobre a vida e a obra deste pintor. A maioría deste material é inédito e
procede do arquivo do pintor, da Residencia de Estudiantes de Madrid, do Arquivo
Isaac Díaz Pardo, da Fundación Penzol e da Biblioteca de Francisco Fernández
del Riego.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Polo que respecta á primeira
agrupación de cartas podemos destacar o escepticismo de Carlos Maside coa nova
política republicana. Malia inaugurar unhas novas formas e dar voz a sectores
políticos que antes estaban excluídos da vida pública, o pintor é pesimista a
respecto da renovación da política galega na Segunda República; as dúbidas de
Maside esténdese tamén aos galeguistas. Así, nunha carta enviada a Felipe Fernández
Armesto, e datada o 6 de xullo de 1934, podemos ler: «A política galega non se
distingue da anterior á República, sinón que se incorporaron algúns nomes novos
que parodian e conviven cos caciques antigos. A “revolución española” (!) creou
os novos ricos do caciquismo. O limbo dos partidos é o galeguista a donde van
todol-os que non se bautizan por medo á auga; inxenuos ou parvos» (p. 100).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Como afirmabamos, máis
interese ten o segundo conxunto de cartas. Nel imos poder comprobar, en toda a
súa intensidade, un dos dramas da historia contemporánea galega: o exilio
motivado pola derrota republicana en 1939. En efecto, son particularmente
conmovedoras as cartas enviadas por Luís Seoane a Carlos Maside, pois nelas déixase
sentir o desacougo provocado por estar lonxe da Terra. En efecto, un artista
como Seoane, cuxa obra estaba intimamente vinculada á realidade galega, non
pode deixar de cuestionarse por que e para que vai seguir creando no exilio.
Isto é o que podemos ler nunha carta de Seoane datada o 14 de novembro de 1952:
«Ahí trabajáis y vuestro trabajo, aún en el silencio, tiene un destino,
nosotros, si lo hacemos, ya no tenemos un pueblo con el que comunicarnos y
entendernos y toda la vida del artista y del escritor ha estado destinada
siempre a establecer un lenguaje con su pueblo, con la historia y la tradición
de su pueblo, con todo lo que él ama y odia» (p. 247-248); estarrecedoras
palabras para quen fixera da súa obra unha comuñón íntima con Galiza. Nin
sequera vivir en Bos Aires, onde residían milleiros de galegos, era un consolo
para Luís Seoane, que non atopaba destino para o seu traballo. Por iso se
confesa con Maside, en quen procura consolo e proximidade. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">O paso dos anos acrecenta
estes sentimentos, engadíndolle aínda unha nova queixa: o esquecemento sobre o
labor dos exiliados galegos. En efecto, nunha carta de 13 de xuño de 1957
Seoane ademais de pór de manifesto a distancia, láiase polo que el considera
como unha separación intelectual entre ambas beiras do océano: «Parece que el
Atlántico fuese un inmenso abismo que separa hasta el olvido. Sigo en general
el movimiento intelectual de ésa y noto ese olvido, esa indiferencia por la
labor de esta parte de Galicia (...) Pero también estoy cansado. Cansado y
lleno de amargura por mí mismo y por todos. Era el momento de integrar a
Galicia. La Galicia europea y la Galicia americana. De crear una unidad
sentimental, cultural, etc., fuerte. Por eso luché casi solo durante más de
quince años; creí que todos habíamos llegado a una misma comprensión del
problema. Pero no. Hablamos lenguaje distinto» (p. 380). Non estamos diante
dunha nova manifestación da fractura entre o galeguismo do interior e mais o do
exilio? Desta volta cunha perspectiva máis intelectual ou artística, non tanto
política, mais que non deixa de ser outra cara da mesma moeda.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">E cal é a resposta de Carlos
Maside? Pois por un lado é unha contestación incompleta, dada a soidade do
artista. Por outro lado, Maside dálle a razón a Seoane na separación entre
interior e exilio e, aínda máis, insinúa que no galeguismo interior non hai
lugar para as discrepancias que, de existiren,
páganse co illamento. Escribe Carlos Maside, nunha carta datada o 16 de
decembro de 1957: «Y los escasos contactos personales que tengo no me permiten
ver claro a través de los velos y nieblas con que envuelven sus pensamientos y
hasta sus actos máis insignificantes muchos de los que parecen ser amigos o
afines en un común fervor. No existe diálogo ni posible comunicación, pues si
se insinúa la menor discrepancia se tropieza uno con algún tabú insospechado,
oculto en silencios» (p. 394). Non obstante, malia estes desacougos, había
tempo para a xenerosidade. Tanto Seoane como Maside serían frecuentes
colaboradores en prol da cultura galega. Así, a título de exemplo, por estas
cartas sabemos que Carlos Maside doou un cadro, dunha exposición realizada en
Bos Aires, para poder sufragar a actividade cultural dos galegos na capital
arxentina.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Valiosa achega son, xa que
logo, este conxunto de cartas para a investigación sobre a historia galega
contemporánea. Non obstante, neste epistolario, ao igual que noutras obras da
mesma fasquía, non deixamos de sentir que estamos perante un puzle incompleto.
A sensación de que nos falta algunha peza ˗léase carta˗ para enxergarmos un
debuxo completo da época. Aínda así, benvidas sexan este tipo de obras, que
tanto axudan ao coñecemento da historia de Galiza.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Correspondencia
[1928-1958]. Cartas inéditas e dispersas<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Carlos Maside<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">
</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Consorcio de Santiago / Alvarellos Editora, Santiago de Compostela,
2015, 460 páxinas<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL" style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 12.0pt;">Publicado en<i> Murguía, Revista Galega de Historia</i>, nº 33, xaneiro-xuño de 2016, p. 147-149. (<a href="https://es.calameo.com/read/0010674930f5d8efc81b4">ligazón</a>)</span></div>
Prudencio Viveiro Mogohttp://www.blogger.com/profile/06305081528764317524noreply@blogger.com0