ESTEREOTIPOS

A estas alturas xa todo o mundo debe coñecer as lindas palabras que nos dedicou Rosa Díez. Cando Inaki Gabilondo lle pediu que describira brevemente a Zapatero, a ilustre estadista afirmou que “podería ser galego no sentido pexorativo do termo”. Non se estendeu tanto con Rajoy, do cal afirmou, simplemente, que “é galego”. Non era a primeira vez que esta política (no sentido pexorativo do termo) empregaba “galego” como un cualificativo insultante; hai arredor dun ano xa describira así ao actual presidente da Xunta. Francamente, a min non me sorprende que Rosa Díez teña interiorizada esta visión dos galegos, despois de todo só é a punta do iceberg da opinión que merecemos a moita xente pola meseta adiante. O que me sorprendeu foi a chulería de pronuncialo nunha canle de televisión, facelo sabendo que non lle ía traer consecuencias. Isto corroborouse cando, unha vez que estoupou a polémica, negouse a desculparse, amosando así ás claras o endeusada que está esta persoa. A soberbia pódelle demasiado a esta muller. Non quedou aí a cousa. Días despois, un dos “intelectuais” orgánicos do partido de Rosiña, o catalán Arcadi Espada, dedicounos unha nova morea de insultos, que se nos enfadábamos era porque eramos uns “pueblerinos” e outras cousas polo estilo. Desta volta, este simpático foi para a casa coas orellas quentes, diso encargouse Xulia Otero, que lle deu un bo repaso. Xa antes en UPyD pensaban que os que protestabamos eramos uns “perturbados nacionalistas”. É normal. Non están afeitos a que os galegos protestemos. Por iso reaccionaron con violencia. O asunto non é novo, vén de vello. Xa as grandes plumas do “Siglo de Oro” español se despachaban a gusto á nosa conta. O estereotipo, sempre o estereotipo. Hoxe quero reproducir a opinión que lle mereciamos a unha das cabezas máis brillantes do século XX en España: o filósofo José Ortega y Gasset (1883-1955). Degustade os eloxios que nos dedicou na súa obra España Invertebrada (1921):

En Galicia, tierra pobre, habitada por almas rendidas, suspicaces y sin confianza en sí mismas, el particularismo será reentrado, como erupción que no puede brotar, y adoptará la fisonomía de un sordo y humillado resentimiento, de una inerte entrega a la voluntad ajena, en que se libra sin protestas el cuerpo para reservar tanto más la íntima adhesión.
No he comprendido nunca por qué preocupa el nacionalismo afirmativo de Cataluña y Vasconia y, en cambio, no causa pavor el nihilismo nacional de Galicia o Sevilla.

Que? Que vos parece? Non son palabras semellantes ás que o partido de Rosa Díez empregou para xustificarse? Como vedes hai precedentes. Don José estaba preocupado polo proceso de dispersión que sufría España desde o Desastre de 1898. Pero, no canto de procurar unha solución, o filósofo non só non busca rectificar o centralismo, senón que aínda se reafima nel. Vede:

España es una cosa hecha por Castilla, y hay razones para ir sospechando que, en general, sólo cabezas castellanas tienen órganos adecuados para percibir el gran problema de la España integral. Más de una vez me he entretenido imaginando qué habría acontecido si, en lugar de hombres de Castilla, hubieran sido encargados, mil años hace, los “unitarios” de ahora, catalanes y vascos, de forjar esta enorme cosa que llamamos España.

Pois xa llo digo eu don José. Se fora a periferia a que tivera que facer España ao mellor viviamos nun Estado plural, respectuoso cos particularismos, incluído o castelán, que tanto ten que aportar. Non, don José, non. Non foron cabezas castelás as que crearon esta España decrépita, foron cabezas madrileñas. Velaí o problema. E así nos foi e segue indo.

Post scriptum I: Non obstante, tamén quero lembrar unha visión moito máis amábel de Castela. Podemos atopala nas páxinas marabillosas de Miguel Delibes, que acaba de deixarnos. Non importa, queda a súa obra. Lendo a prensa estes días atópome cunha entrevista onde Delibes afirmaba: “Para mi Madrid es la ciudad del miedo. A mí Madrid me da miedo, porque si Valladolid me parece un enorme aparcamiento, Madrid me parece cinco veces ese aparcamiento” (El País, 13/03/2010). Xenial.

Post scriptum II: Xa o dixo Xulia Otero. O problema de se os galegos subimos ou baixamos pola escaleira está en quen mira, non nos propios galegos. Aínda así, sempre poderemos responder: e a ti que carallo che importa se subo ou baixo!

Post scriptum III: Cambiando de tema, para rematar. En Santiago, na Costa de Santa Isabel, hai un cidadán cubano que está en folga de fame para protestar contra a violación dos dereitos humanos en Cuba e para pedir a liberación dos presos políticos. Desde este blogue fágolle chegar a miña solidariedade e apoio. Eu non vou mirar para outro lado.